Dịch Ebola lui dần, nhưng vẫn cần cảnh giác

Sierra Leone - quốcgia Tây Phi với 6 triệu dân, đã hạn chế đi lại đối với khoảng nột nửa dân số,phong tỏa 6 trong số 11 huyện và nhiều khu vực để đối phó với vụ dịch đã giếtchết hơn 3.000 người.

"Việc hạn chế đilại sẽ được nới lỏng để phục vụ các hoạt động kinh tế. Theo đó, sẽ không cònbất kỳ huyết hoặc khu vực nào bị hạn chế đi lại nữa," Tổng thống ErnestBai Koroma cho biết hôm thứ Năm tuần trước.

Số liệu cho thấy tuầnqua Sierra Leone có 117 trường hợp nhiễm mới, so với 184 trường hợp tuần trước,song WHO cho biết miền tây nước này vẫn là nơi có vấn đề.

Sierra Leone đang phấnđấu đến 31/3 năm nay sẽ không còn ca nhiễm mới. Nước này cũng tuyên bố sẽ chấmdứt việc chi trả “phụ cấp độc hại” cho các nhân viên y tế đang đối phó vớiEbola và mở cửa lại các trường học, với việc giảng dạy dự kiến sẽ bắt đầu trởlại vào tuần thứ 3 của tháng Ba.

Liberia, đã từng đạtkỷ lục trên 300 trường hợp nhiễm mới mỗi tuần hồi tháng 8 và 9, chỉ còn ghinhận 8 ca trong tuần qua, trong khi đó chỉ có 20 ca bệnh được xác nhận ở Guineatrong tuần quan so với 45 ca bệnh ở tuần trước đó.

Theo số liệu mới cậpnhật của WHO, đã có 8.688 người chết trong vụ dịch này trong tổng số 21.759 cabệnh.

Tuy nhiên, WHO cảnhbáo tình hình vẫn “rất nguy hiểm” bởi mùa mưa đang tới gần và sẽ khiến cho việcđối phó với dịch bệnh trở nên phức tạp hơn nhiều.

Tổng thống Koroma cũngtán thành với quan điểm này và đảm bảo rằng cuộc khủng hoảng sẽ không được xemlà đã chấm dứt cho đến khi cả 3 nước không còn ghi nhận ca bệnh mới trong 42ngày.

Virút Ebola biến đổi, thuốc điều trị “gặp khó”

Vi rút Ebola thay đổi theo thời gian, vànhững đột biến di truyền mới đã xuất hiện trong 4 thập kỷ qua có thể gây trở ngạicho các thuốc thử nghiệm đang được một số công ty dược phát triển.

Cho mãi tới gần đây,các công ty dược vẫn rất miễn cưỡng trong việc đầu tư vào thuốc điều trị Ebola,vì ít thấy khả năng sinh lợi từ việc điều trị một vi rút thường chỉ xuất hiệnrải rác ở châu Phi. Tuy hiện nay một số thuốc đang được tích cực triển khai, songchúng đã phát triển từ một thập kỷ trước, dựa trên những chủng Ebola được xácđịnh khi vi rút xuất hiện lần đầu những năm 1970.

Một số những thuốctriển vọng nhất gắn và nhằm vào một đoạn trong chuỗi gen của vi rút. Vì các virút đột biến tự nhiên theo thời gian, nên các thuốc có thể sẽ không tác dụngtốt như hy vọng, bài báo trên tờ mBio cho biết.

Các nhà nghiên cứu từUSAMRIID, Đại học Harvard và Viện Công nghệ Massachusetts thấy rằng khoảng 3%bộ gen của chủng vi rút Ebola hiện nay ở Tây Phi chứa những thay đổi có tên làcác đa hình thái nucleotide, hay SNPs, khi so sánh với các biến thể Ebola khácgây dịch năm 1976 và 1995.

Họ cũng phát hiện được10 đột biến mới có thể cản trở hoạt động của các thuốc kháng thể đơn dòng,siRNA (small-interfering RNA), hoặc PMO (phosphorodiamidate morpholinooligomer) hiện đang được thử nghiệm.

3 trong số 10 đột biếnđã xuất hiện trong vụ dịch lần này, xảy ra chủ yếu ở Guinea, Sierra Leone vàLiberia. Các nhà nghiên cứu kêu gọi các công ty phát triển thuốc kiểm tra xemliệu những đột biến mà họ phát hiện được có ảnh hưởng tới thuốc đang thử nghiệmhay không.

Vắc xin Ebola an toàn cho người

Các kết quả ban đầu từthử nghiệm lâm sàng vắc xin Ebola cho thấy vắc xin an toàn cho người.

Vắc xin do hãngGlaxoSmithKline (GSK) và Viện Y tế quốc gia (NIH) Mỹ phát triển cũng tạo đượcđáp ứng miễn dịch chống Ebola, theo như kết quả bước đầu từ thử nghiệm đangđược tiến hành tại trường Đại học Oxford.

Kết quả dựa trên 60người tình nguyện khỏe mạnh đã được tiêm vắc xin từ tháng 9 đến tháng 11. Tấtcả 3 liều đều được đánh giá là an toàn. Các đối tượng được theo dõi trong 6tháng sau khi tiêm để xem có tác dụng phụ nào xảy ra không.

Vắc xin không chứa virút Ebola gây nhiễm, vì thế nó không thể gây bệnh ở người được tiêm.

Lượng kháng thể chốngvi rút Ebola tăng trong thời gian 28 ngày sau tiêm, và không có sự khác biệtđáng kể theo liều.

Đáp ứng kháng thểtrong nghiên cứu Oxford thấp hơn so với báo cáo của các nhà nghiên cứu Mỹ hồicuối tháng 11, sau một thử nghiệm trên 20 người tình nguyện tại Viện Y tế quốcgia Mỹ, sử dụng vắc xin dự tuyển GSK/NIH hai giá, gồm gen của vi rút EbolaZaire, và gen của vi rút Sudan.

Tuy nhiên, loại vắcxin sẽ đưa vào thử nghiệm qui mô lớn ở châu Phi là vắc xin dự tuyển GSK/NIH đơngiá, là loại đang được thử nghiệm tại Đại học Oxford và một số nơi khác.

Vẫn chưa rõ cần mức độđáp ứng miễn dịch như thế nào để bảo vệ được con người trước vi rút Ebola.

Hãng dược phẩm Anh GSKđã vận chuyển thêm hàng nghìn liều vắc xin tới Liberia, nơi một thử nghiệm ngẫuhóa gồm tới 27.000 người, bao gồm các nhân viên y tế, dự kiến sẽ sớm bắt đầu.

Thử nghiệm tại Đại họcOxford là một trong nhiều thử nghiệm về độ an toàn của vắc xin dự tuyểnGSK/NIH, những thử nghiệm khác ở Mỹ, Anh, Mali và Thụy Sĩ đã được thông quanhanh chóng do vụ dịch hiện nay ở Tây Phi đã giết chết hơn 8.600 người kể từcuối năm 2013.

Hiện trên thị trườngchưa có vắc xin cũng như thuốc để điều trị căn bệnh này, mặc dù vi rút đượcphát hiện từ những năm 1970.

Cẩm Tú

(Tổnghợp)