Bột bắp + hoá chất = Cà phê?

Mục sở thị cà phê bẩn

Cuối tháng 1/2015, theo chân lực lượng cảnh sát môi trườngCông an tỉnh Đắc Lắc, chúng tôi có mặt tại xưởng chế biến cà phê tại xã HòaKhánh (TP.Buôn Ma Thuột) do ông Nguyễn Đình Quang làm chủ. Xưởng là 2 gian nhàcấp 4, nửa gỗ, nửa bê-tông lụp xụp, bụi bặm, mạng nhện giăng đầy. Gian thứ nhấtchứa nguyên liệu cà phê, bắp, đậu nành và hóa chất, đồng thời là nơi rang, trộnnguyên liệu.

Một góc nhà còn nhiều mẻ bắp, đậu nành đã rang, pha hóa chấtđen kịt, những thùng hóa chất đặc quánh như nhựa đường nấu chảy, bốc mùi khó chịu.Gian nhà thứ hai là nơi xay nguyên liệu thành bột với một cối máy xay, cạnh đólà một đống đậu, bắp vừa xay xong đổ trực tiếp ra nền nhà cáu bẩn. Ông Quangkhông xuất trình được các giấy tờ liên quan đến hoạt động sản xuất cà phê bột,nhưng thừa nhận mỗi ngày cung cấp cho các quán cà phê hơn 100kg cà phê bột.Trong đó 90% là đậu nành, bột bắp trộn với hóa chất không rõ nguồn gốc.

Tại cơ sở của ông Quang, lực lượng chức năng đã lập biên bảnniêm phong 11 bao đậu nành (250kg), 33 bao hạt bắp (1.500kg), 4 bao cà phê đãrang (120kg), 30kg cà phê đã xay nhuyễn, 1 túi đường hóa học tên SodiumCyclamate… Việc xử lý còn chờ kết quả xét nghiệm, phân tích các thành phầntrong sản phẩm cà phê bột.

Trong vai người kinh doanh cà phê bột, chúng tôi được mục sởthị cơ sở rang xay càphê K.Th.X (phường Hoà Khánh, TP.Buôn Ma Thuột) ngổn ngangcan, lọ đựng hoá chất, nguyên liệu toàn ngũ cốc. Ông Ng.Q.H - chủ cơ sở - tiếtlộ: "Để ra cà phê bột giá rẻ thì bắp, đậu nành phải chiếm tỉ lệ 70 - 80%trở lên. Muốn cà phê có màu sắc đẹp, mùi vị thơm, phải pha cả chục loại hóa chấtnhư CNC tạo quánh, caramen tạo mùi, chất tạo bọt trắng và nhiều loại hương liệukhác nhau. Tỉ lệ ra sao thì mỗi người có một bí quyết riêng, cái này tôi khôngtiết lộ được”.

Hỏi khả năng giao hàng thế nào, ông chủ này khẳng định, mỗingày dư sức giao 1.000kg cà phê bột thành phẩm. Còn bà Th.Ph - chủ cơ sở ở phườngTân Hòa, TP.Buôn Ma Thuột - giải thích: "Giá cà phê hạt khá đắt, trong khiđầu ra phải cạnh tranh khốc liệt về giá, nên muốn có lời phải độn đậu nành, bắp,thêm hóa chất và phụ liệu để thành cà phê".

Dẫn chúng tôi tham quan "nhà xưởng", bà X giới thiệu:“Lọ này là chất làm keo, thường gọi là CNC, có tác dụng làm cho cà phê sánh.Chai này là chất tạo bọt trắng, nhờ nó mà cà phê sau khi pha xong chỉ cần khuấynhẹ là sủi bọt, nhìn hấp dẫn. Còn những chai này là caramen tạo mùi vị, đườnghóa học làm tăng độ béo và nhiều chất linh tinh nữa...". Hỏi toàn hóa chấtnhư vậy, cà phê chẳng khác nào thuốc độc? Bà X tỉnh bơ: "Tôi làm cà phênày lâu rồi, khách hàng ngày nào cũng uống, không thấy ai bị gì cả”.

Đầu độc người tiêudùng

Ông Cao Chánh Phương - chủ cơ sở chế biến cà phê bột PhươngSanh, TP.Buôn Ma Thuột - phân tích: "Giá thành 1kg cà phê bột khoảng100.000 đồng, nhưng cà phê bẩn chỉ cần bán được nửa giá này đã lãi gấp 3 - 4 lầndo nguyên liệu là đậu nành, bột bắp, hóa chất trôi nổi rất rẻ".

Cũng theo ông Phương, các quán cà phê cũng có lỗi một phần,bởi họ toàn chọn mua cà phê giả, cà phê bẩn cho rẻ. Chính vì vậy, các cơ sở chếbiến cà phê bẩn, hoạt động không phép nở rộ như nấm sau mưa, không thể kiểmsoát được.

Thống kê từ các cơ quan chức năng tỉnh Đắc Lắc, chỉ tính từcuối năm 2012 đến nay, đã có gần 20 cơ sở sản xuất, chế biến cà phê bột không đạttiêu chuẩn bị phát hiện. Nhưng bị phạt không có nghĩa là họ từ bỏ càphê bẩn, bởilợi nhuận thu được rất lớn. Trong đó cơ sở chế biến càphê của ông Nguyễn ĐìnhQuang hoạt động từ năm 2013, từng bị xử phạt gần 40 triệu đồng, sau đó vẫn táiphạm.

Theo bà Nguyễn Thị Phương Lan, Chủ tịch Hội Bảo vệ ngườitiêu dùng tỉnh Đắc Lắc - hỗn hợp ngũ cốc rang cháy, tức cà phê bẩn có tác hại rấtlớn đến sức khỏe người tiêu dùng, trong đó đậu nành, bột bắp cháy đen tẩm hóachất có thể gây ung thư. Nhiều cơ sở còn sử dụng thuốc ký ninh (thuốc trị sốtrét) hoặc caffeine để tăng vị đắng, tăng cảm giác kích thích, giúp vui vẻ, hưngphấn, không gây buồn ngủ... cho người uống cà phê. Caffeine là chất gây mất ngủ,đi tiểu nhiều, tiêu chảy... Người sản xuất còn sử dụng những chất tạo bọt có thểgây kích ứng da, tổn thương niêm mạc; một số chất có kim loại nặng, dễ gây nhiễmđộc cơ thể...

Trong khi đó, Chi cục Quản lý thị trường Đắc Lắc cho biết,việc xử lý cơ sở chế biến càphê bẩn rất khó do thiếu máy móc xét nghiệm, nhân lực,lại liên quan đến rất nhiều ngành. Chế biến là ngành nông nghiệp, sản phẩm rathị trường là ngành công thương, khi pha thành thức uống là ngành y tế... Nhiềuvậy, nhưng thiếu sự phối hợp nên vẫn chưa thể kiểm soát được chất lượng cà phê.

Theo Lê Trung Kiên

Lao động