10 sự thật hiển nhiên về giáo dục luôn bị phớt lờ

Ngay cả một cái tên rất kêu như “cải cách giáodục” cũng bị lấy ra làm
bình phong cho nhiều vấn đề tiêu cực như đe doạ, hối lộđể nâng điểm.

1. Phần lớn kiến thức học thuộc lòng sẽ nhanh chóng rơi vào quên lãng

Không chỉ họcsinh mà hầu hết tất cả những người đã từng có khoảng thời gian mài đũng quầntrên ghế nhà trường đều phải thừa nhận một cách tự nguyện hoặc miễn cưỡng, rằngchỉ sau vài tháng hoặc thậm chí vài ngày là tất cả những sự kiện, ngày tháng, địnhnghĩa đã từng được học thuộc làu như cháo chảy đều bị quên sạch. Hầu hết chúngta đều chẳng thế nhắc lại nổi phân nửa kiến thức đã học, ngay cả khi có bị dísúng vào đầu đi nữa. Ấy vậy nhưng hầu hết các trường học, nhất là những ngôitrường theo phương pháp giáo dục truyền thống, vẫn cố nhồi nhét thông tin vào trínhớ ngắn hạn của học sinh.

Điều này cóthể được lí giải bằng ba nguyên nhân: thứ nhất, những gì được dạy ở trường thườngthiên về hướng cung cấp sẵn kiến thức hơn là để cho học sinh tìm tòi để hiểu đượcgốc rễ của vấn đề.

Thứ hai làphương pháp giáo dục bị động: nghe giảng, đọc lại tóm tắt trong sách và bị yêucầu nhắc lại những kiến thức này trước khi kịp hiểu nó là cái gì. Thứ ba là mụcđích đi học của học sinh hầu hết là để nhận được điểm cao trong các bài kiểmtra chứ không phải học vì đam mê cá nhân.

2. Biết nhiều chưa chắc đã là thông minh

Ngay cả những học sinh “giỏi” có thểnhớ được phần lớn kiến thức được dạy chưa chắc đã là những người có thể hiểuchính xác những kiến thức đó, mối quan hệ giữa chúng, hay làm thế nào để vận dụngvào cuộc sống thực.

Sự thật làbiết nhiều chưa chắc đã thông minh, thậm chí theo nhà khoa học Lauren Resnick,phương pháp học theo kiểu nhồi nhét còn làm ảnh hưởng đến sự thông minh tiềmtàng, khi mà tư duy dường như bị đẩy lùi, vùi lấp bởi hàng núi kiến thức. Mặcdù vậy trường học vẫn tiếp tục xem học sinh của mình như những cái ly rỗngkhông đáy để đổ đầy kiến thức, và uy tín giữa các trường được so đo bằng cuộcthi xem ai đổ được nhiều hơn, nhanh hơn.

3. Học sinh có hứng thú học tập hơn khi kiến thức trở nên thú vị

Chẳng cần phảilí giải thêm nữa vì nó quá rõ ràng. Ngay cả người lớn cũng cảm thấy hào hứng vàcó động lực hơn khi làm những việc mà họ thực sự quan tâm hoặc tò mò. Các nhàtâm lý học đã phân tích rằng: Con người không phải là máy móc, chúng ta giảiquyết vấn đề với máy móc bằng cách nhập vào một dữ liệu bất kỳ và chúng sẽ chora kết quả, nhưng với con người thì còn phụ thuộc vào thái độ, mục đích, trảinghiệm trước đây của họ đối với vấn đề đó.

Nếu một họcsinh cảm thấy bài học thật tẻ nhạt, việc học tập thật căng thẳng hoặc quá mệt mỏikhi bị giao cả đống bài tập về nhà sau một ngày dài học ở trường thì nó sẽ ítcó khả năng ghi nhớ hoặc hiểu nội dung bài học hơn.

4. Học sinh không hào hứng với những việc bị bắt làm bằng những việc màchúng được đóng góp ý kiến

Như đã nói ở trên, học sinh sẽ tiếpthu bài học tốt hơn khi cảm thấy hứng thú, và còn gì hứng thú hơn được đưa ranhững lựa chọn, quyết định, đóng góp ý kiến cho bài học.

Tuy nhiên môi trường học tập lý tưởng như vậyhiếm khi xuất hiện, đa số là những lớp học nơi học sinh dành phần lớn thời gianlàm theo những gì được chỉ định.

5. Kết quả kiểm tra không phải là mục đích duy nhất

Các bài kiểm tra có vô số hạn chế vànhững điểm không thoả đáng. Chẳng hạn như việc tính giờ (đánh giá cao tốc độ hơnlà tính thận trọng), nhiều câu hỏi trắc nghiệm (học sinh không giải thích đượccâu trả lời của mình), bài kiểm tra đượctạo ra bởi những người không hề theo dõi và đánh giá cả quá trình học tập…

6. Trẻ học tốt hơn khi cảm thấy được quan tâm

Có một mối quan hệ mật thiết giữa tâmlý thoải mái của trẻ với khả năng tiếp thu kiến thức. Các nhà khoa học cũng nóirằng các giáo viên nên có khả năng hỗ trợ học sinh về mặt tâm lý, xã hội. Tuynhiên nhìn chung đa số giáo viên và trường học hiện nay vẫn chỉ được đánh giátrên phương diện học thuật

7. Chúng ta muốn trẻ em phát triền trên nhiều phương diện chứ không chỉ có họctập

Ý tưởng về giáo dục toàn diện- cho trẻphát triển cả về thể chất, tinh thần, đạo đức, nghệ thuật và các mối quan hệ xãhội song song với việc học tập kiến thức là điều mà hầu hết tất cả mọi người đềután dương, đồng tình. Rõ ràng để thực hiện được điều này thì vai trò của nhàtrường là vô cùng cần thiết, tuy nhiên sự thật là trẻ em vẫn bị nhồi nhét kiếnthức ở trường, thậm chí thời gian ở nhà cũng chẳng đủ cho chúng phát triển cáckỹ năng khác vì còn hàng đống bài tập phải giải quyết.

8. Một bài học (hay một cuốn sách, một bài kiểm tra) khó hơn không đồngnghĩa với tốt hơn

Đương nhiên là thật vô nghĩa nếu nhữngthứ được dạy ở trường quá dễ, tuy nhiên cũng phản tác dụng nếu dạy những kiếnthức quá khó. Nhiều người vẫn đánh giá cao tính thử thách “khắc nghiệt” tronggiáo dục, cho rằng càng khó thì càng tốt, tuy nhiên điều này là một sai lầm.

9. Trẻ em không chỉ là những người lớn nhỏ tuổi

Các nhà tâm lý học đã chứng minh đượcrằng có những giới hạn trong cách trẻ em tiếp nhận một số vấn đề, chẳng hạn nhưlối nói ẩn dụ, tầm quan trọng của việc giữ lời hứa, ngồi yên một chỗ trong mộtkhoảng thời gian dài. Tương tự, trẻ cũng cần được tự do khám phá, chơi đùa mộtmình hoặc với bạn bè cùng lứa để có thể phát triển một cách tối đa.

Tuy nhiên, dường như hệ thống giáo dụcmỗi lúc một “đi xa” khỏi những nguyên tắc này. Lớp mẫu giáo nay chẳng khác nàolớp một, hoặc thậm chí lớp hai. Trẻ em thay vì được chuyện trò, sáng tạo sẽ phảihọc những kiến thức mà người lớn cho là cần thiết. Thậm chí, một số người cònđưa ra một ý niệm nực cười có tên gọi “Quen dần đi là vừa”, theo đó để chuẩn bịcho những tình huống xấu xảy ra trong tương lai thì tốt nhất là đối mặt vớichúng từ bây giờ đi. Và thế là trẻ em bị đối xử chẳng khác nào một phiên bảnthu nhỏ của người lớn, bị tước đoạt khoảng thời gian vui chơi quý báu để làmquen với những bài học, bài kiểm tra.

10. Thànhphần quan trọng hơn nhãn mác

Một cây bắp cải thối cho dù có gọi bằngtên gì thì cũng vẫn là bắp cải bốc mùi, tuy nhiên ở trường chúng ta thường quantâm đến tên gọi hơn là tìm hiểu bản chất.

Ngay cả một cái tên rất kêu như “cải cách giáodục” cũng bị lấy ra làm bình phong cho nhiều vấn đề tiêu cực như đe doạ, hối lộđể nâng điểm.

Thuỳ Linh Hà (Theo Washington Post )