Các nước thực hiện “quyền được chết” như thế nào?

Khái niệm “chết êm ái”

Chết êm ái (euthanasia) được định nghĩa là hành động chấmdứt một cách có cân nhắc cuộc sống của người nào đó để giảm nhẹ đau đớn. Ví dụbác sĩ cho bệnh nhân bị ung thư giai đoạn cuối quá liều thuốc giãn cơ để chấmdứt cuộc sống của người đó sẽ được coi là thực hiện “cái chết êm ái”.

Còn tự tử có trợ giúp làhành động hỗ trợ hoặc khuyến khích người khác tự tử một cách có cân nhắc. Ví dụnếu người thân của bệnh nhân bị ung thư giai đoạn cuối thu thập lượng thuốc anthần mạnh trong khi biết rằng người bệnh có ý định uống quá liều thuốc an thầnđể tự tử thì họ bị coi là trợ giúp tự tử.

Các dạng chết êmái

Cái chết êm ái được phân loại theonhiều cách khác nhau, bao gồm:

- Chết êm ái chủ động:khi một người can thiệp một cách có cân nhắc để chấmdứt cuộc sống của người khác, ví dụ bằng cách tiêm cho họ một liều lớn thuốc anthần.

- Chết êm ái thụ động:khi một người gây ra cái chết bằng cách từ chối hoặckhông dùng cách điều trị cần thiết để duy trì sự sống, ví dụ người bị viêm phổitừ chối dùng kháng sinh.

Chết êm ái cũng có thể được phânloại là:

- Chết êm ái tự chủ:khi một người đưa ra quyết định chết một cách có ýthức và đề nghị được giúp đỡ để làm điều đó.

- Chết êm ái không tự chủ:khi một người không thể đưa ra sự đồng ý(ví dụ,do họ bị hôn mê hoặc tổn thương não nặng) và người khác đưa ra quyết định thaymặt họ, thường là vì người bệnh trước đó đã thể hiện mong muốn được chấm dứtcuộc sống trong những hoàn cảnh như vậy

- Chết êm ái không tự nguyện:khi một người bị giết trái với mong muốn được thể hiệncủa họ

Tùy theo từng trường hợp, chết êm áitự chủ và không tự chủ có thể bị coi là vô ý gây chết người (khi một người giếtmột người khác, nhưng hoàn cảnh có thể phần nào bào chữa cho hành động của họ)hoặc giết người.

Chết êm ái không tự nguyện luôn bịxem là giết người.

Chấm dứt điều trị

Những người sắp chết có quyền đượcchăm sóc giảm nhẹ - để giảm đau và cáctriệu chứng khác – cũng như được hỗ trợ về tâm lý, xã hội và tâm linh. Người đócũng có quyền có tiếng nói trong các biện pháp điều trị được nhận ở giai đoạnnày.

Ví dụ, theo luật của Anh, mọi ngườitrưởng thành đều có quyền từ chối điều trị y tế, chừng nào họ còn có đủ nănglực (khả năng sử dụng và hiểu thông tin để đưa ra quyết định).

Nếu một người nào đó biết rằng nănglực đồng ý của họ có thể bị ảnh hưởng trong tương lai, người đó có thể thu xếpđưa ra một quyết định từ trước (advance decision) có tính pháp lý.

Quyết định này sẽ định ra những thủthuật và cách điều trị mà người đó đồng ý hay không đồng ý thực hiện. Điều nàycó nghĩa là nhân viên y tế điều trị cho bệnh nhân không thể tiến hành những thủthuật hoặc cách điều trị trái với mong muốn của người đó.

Mỗi nước áp dụng “1 cách”

Chết êm ái chủ động hiện chỉ hợppháp ở Bỉ, Hà Lan và Luxembourg. Theo luật của những nước này, cuộc sống củamột người có thể được chấm dứt một cách có cân nhắc bởi bác sĩ hoặc các nhânviên y tế khác.

Người được “chết êm ái” thường được nhận một liều thuốc giãn cơ hoặc thuốc ngủliều cao, gây ra hôn mê và chết.

Tuy nhiên, cái chết êm ái chỉ là hợppháp nếu đáp ứng ba tiêu chuẩn sau:

- Người đó đã đưa ra yêu cầu chấmdứt cuộc sống một cách chủ động và tự nguyện.

- Người đó được coi là có đủ nănglực tâm thần để đưa ra quyết định sáng suốt về việc điều trị của mình.

- Người đó được nhất trí là đang bịđau đớn không thể chịu đựng được và tình trạng không có triển vọng cải thiện.

Năng lực là khả năng sử dụng và hiểuthông tin để đưa ra quyết định.

Ở một số nước thì qui định của phápluật ít rõ ràng hơn, với một số hình thức tự tử có trợ giúp và cái chết êm áithụ động là hợp pháp, nhưng cái chết êm ái chủ động là phạm pháp.

Ví dụ, một số loại tự tử có trợ giúpvà cái chết êm ái thụ động là hợp pháp ở Thụy Sĩ, Đức, Mexico và 5 bang của Mỹ.

Còn tại Anh,cả cái chết êm ái và tự tử có trợ giúp đều là phạm pháp. Tùy theotừng tình huống, cái chết êm ái bị coi là ngộ sát hoặc cố sát và bị trừng phạttheo luật, với khung hình phạt tối đa lên tới tù chung thân. Tự tử có trợgiúp là phạm pháp theo các qui định trong Luật Tự sát (1961) và bị phạt tới 14 năm tù giam..

Cẩm Tú

Theo NHS