Không xử chung thân, tử hình người chưa thành niên phạm tội

Theo đó, tổ soạn thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) cho rằng việcxử lý người chưa thành niên phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của ngườichưa thành niên và chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, pháttriển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.

Nghi phạm sát hại nghệ sĩ cải lương Đỗ Linh gây rúng động dư luận TPHCM vừa qua là Nguyễn Công Bảo là người chưa thành niên khi mới 15 tuổi.

Trong mọi trường hợp điều tra, truy tố, xét xử hành vi phạmtội của người chưa thành niên, các cơ quan tiến hành tố tụng phải xác địnhkhả năng nhận thức của họ về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạmtội, nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm.

Theo đó, các cơ quan có thẩm quyền ưu tiên xem xét ápdụng các biện pháp thay thế xử lý hình sự, xử lý vi phạm hành chínhđối với người chưa thành niên phạm tội.

Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người chưa thành niên phạmtội chỉ trong trường hợp cần thiết và phải căn cứ vào tính chất của hành viphạm tội, vào những đặc điểm về nhân thân và yêu cầu của việc phòng ngừa tộiphạm.

Đáng chú ý, tổ soạn thảo đưa ra quan điểm về việc không xửphạt tù chung thân hoặc tử hình đối với người chưa thành niên phạm tội.

“Khi áp dụng hình phạt đối với người chưa thành niên phạmtội cần hạn chế áp dụng hình phạt tù. Khi xử phạt tù có thời hạn, toà án chongười chưa thành niên phạm tội được hưởng mức án nhẹ hơn mức án áp dụng đối vớingười đã thành niên phạm tội tương ứng và trong thời gian thích hợp ngắn nhất.Không áp dụng hình phạt bổ sung đối với người chưa thành niên phạm tội”- tổsoạn thảo nêu quan điểm lấy ý kiến.

Đối với án đã tuyên đối với người chưa thành niên phạm tộikhi chưa đủ 16 tuổi thì không tính để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguyhiểm.

Theo Điều 90 của bản dự thảo, khi xử lý người chưa thànhniên phạm tội, cơ quan điều tra, viện kiểm sát hoặc tòa án ưu tiên xem xét ápdụng một trong các biện pháp thay thế xử lý hình sự sau đây: a) Khiểntrách; b) Hoà giải tại cộng đồng; c) Giám sát, giáo dục tại giađình hoặc giám sát, giáo dục của cơ quan, tổ chức.

Ngoài ra, các cơ quan có thẩm quyền chỉ xem xét miễntrách nhiệm hình sự và áp dụng biện pháp thay thế hình sự đối vớingười chưa thành niên khi có đủ các điều kiện sau: Có chứng cứ đểchứng minh người chưa thành niên đã thực hiện một tội phạm; Người chưathành niên phạm tội có thái độ hối cải, thành thật khai báo, tựnguyện khắc phục hậu quả do mình gây ra; Thuộc trường hợp phạm tộilần đầu, có nhiều tình tiết giảm nhẹ; Người chưa thành niên vàngười đại diện hợp pháp của họ đồng ý với việc áp dụng biện phápthay thế xử lý hình sự.

Việc áp dụng biện pháp thay thế xử lý hình sựphải phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh phạm tội, nhân thân ngườiphạm tội, tính chất mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội vàtrên cơ sở bảo đảm lợi ích của người bị hại, của cộng đồng.

Tuỳ từng trường hợp cụ thể, cơ quan có thẩm quyềnra quyết định miễn trách nhiệm hình sự, áp dụng biện pháp thay thếxử lý hình sự buộc người chưa thành niên phải chấp hành các nghĩavụ theo quy định tại bộ luật này và ấn định thời gian từ 6 tháng đến2 năm.

Người chưa thành niên được áp dụng biện pháp thaythế xử lý hình sự cố tình không thực hiện các nghĩa vụ thì cơ quan đãáp dụng biện pháp thay thế xử lý hình sự ra quyết định huỷ bỏ việc ápdụng biện pháp này và thủ tục tố tụng hình sự đối với người đó đượctiến hành theo quy định chung

Khi áp dụng biện pháp khiển trách, cơ quan điều tra, việnkiểm sát hoặc tòa án buộc người được áp dụng biện pháp này thực hiệncác nghĩa vụ sau đây: tuân thủ pháp luật, nội quy, quy chế của nơi cư trú, làmviệc; trình diện trước cơ quan có thẩm quyền khi được yêu cầu; tham gia cácchương trình học tập, dạy nghề, các chương trình tham vấn, phát triển kỹ năngsống phù hợp được tổ chức tại địa phương; tham gia lao động với hình thức phùhợp; trường hợp người chưa thành niên nghiện rượu, nghiện ma tuý thìphải cai nghiện.                                                   

Thế Kha