Đạo diễn đương đại già nhất thế giới qua đời ở tuổi 106

Manoel de Oliveira, nhà làm phim gạo cội châu Âu qua đời hôm 2/4, ở tuổi 106 tại quê hương Porto, Bồ Đào Nha. Năm 2008, New York Times khẳng định ông là đạo diễn già nhất còn hoạt động trên thế giới. Nhà làm phim sống thọ thứ hai trong lịch sử - sau George Abbott, mất năm 1995 ở tuổi 107.

Sự nghiệp làm phim của Oliveira xuyên qua 9 thập kỷ. Ông đến với điện ảnh từ  năm 1927, ra mắt tác phẩm tài liệu câm đầu tay năm 1931 - Douro, Working River, có phim truyện đầu tiên năm 1942 - Aniki Bóbó. Trong 30 năm kế tiếp, ông bị quản thúc chính trị và gặp khủng hoảng tài chính nên chỉ làm phim ngắn và không gây tiếng vang.

Năm 1971, Oliveira làm phim truyện dài thứ hai - Past & Present, lập tức nổi danh toàn cầu. Lúc này ông đã ngoài 60. Đạo diễn hoạt động tích cực trong thập niên 1970 và 1980, giành hàng loạt giải thưởng. Từ cuối những năm 1990 cho tới 2010, trung bình mỗi năm ông làm một phim. Phim cuối cùng của ông là The Old Man of Belem - ra mắt tại LHP Venice 2014. Một phim khác là Memories and Confessions mới được làm, chưa kịp ra mắt.

Đạo diễn Manoel de Oliveira và vợ ở LHP Cannes 2010.

Làm phim xuyên thế kỷ, sự nghiệp điện ảnh của Oliveira không bị phụ thuộc vào thời gian. Ông rất nổi tiếng với những câu chuyện u hoài đầy tính thơ, những bộ phim cực đoan có đề tài về tình yêu hay cái chết. Những phim tiêu biểu cho chủ đề này được làm từ 1971 đến 1981 gồm: The Past and the Present, Benilde or the Virgin Mother, Doomed Love và Francisca.

Ông là tác giả điện ảnh chuyển thể tác phẩm của những nhà văn châu Âu kinh điển như Flaubert, Beckett, Dostoyevsky, Paul Claudel hay Camilo Castelo Branco. Đầu thế kỷ 21, ông thường làm những sử thi điện ảnh lớn về sự trỗi dậy và suy tàn của đế chế Bồ Đào Nha - qua các phim Word and Utopia, A Talking Picture, The Fifth Empire, và đặc biệt The Strange Case of Angelica (2010).

Oliveira được công nhận là nhà làm phim số một Bồ Đào Nha, người nâng giá trị điện ảnh và văn hóa quốc gia này lên tầm thế giới. Ông từng nhận ít nhất 12 giải thưởng ở những liên hoan phim lớn như "Giải đặc biệt của Ban giám khảo" tại LHP Venice năm 1991 cho The Divine Comedy. Năm 1999, ông giành giải thưởng lớn của Ban giám khảo ở LHP Cannes cho phim The Letter. Tính đến năm 2007, ông hai lần nhận giải "Sư Tử Vàng Cống hiến" của LHP Venice.

Dennis Lim viết trên New York Times: "Về cá tính điện ảnh, Oliveira được đánh giá đặc trưng ở những cú máy dài và tĩnh, kiệm hình nhưng tinh khiết, bắt bản chất vấn đề".

Oliveira có hai con trai, một con gái và rất nhiều cháu chắt.