Điểm yếu của sinh viên là ngộ nhận và ảo tưởng về bằng cấp

Nhiều sinh viên thiếu kiến thức và kinh nghiệm thực tế, thiếu kỹ năng xử lý công việc nhưng lạikhông chịu lăn xả, học việc

Thiếu kỹ năng và “lười”

Tại hội thảo:“Việc làm của người học tốtnghiệp ĐHQG Hà Nội – Cơ hội và thách thức” vừa qua,Tiến sĩ Trần Thị Tuyết, trường ĐH Ngoạingữ - ĐH QGHN đã công bố một khảo sát về việc làm sinh viên ở 132 nhà tuyển dụngvà 581 sinh viên từ tháng 11/2014 tới tháng 3/2015.

Qua khảo sát cho thấy, chỉ 30% nhà doanh nghiệpđánh giá tốt về kiến thức chuyên môn, 11% đánh giá tốt vể kỹ năng mềm, 2% đánhgiá tốt về kinh nghiệm làm việc.

Bên cạnh đó, 68% sinhviên ra trường chỉ muốn làm công việc đúng chuyên môn được đào tạo trong trường,trong khi nhà tuyển dụng cho biết, có nhiều vị trí công việc cho cử nhân mới tốtnghiệp, không phân biệt chuyên ngành đào tạo.

25% sinh viên cho rằnghọ sẵn sàng làm việc gì cũng được, chỉ cần thị trường có nhu cầu và họ thấy phùhợp. Đặc biệt, sinh viên còn ngộ nhận về khả năng tin học như các kỹ năng văn bảntrong words, excel và kỹ năng chát chít hay sử dụng facebook, thiếu tính chuyênnghiệp, thiếu kiến thức xã hội.

TS Tuyết cho rằng: “Đasố nhà tuyển dụng được hỏi đều cho rằng vấn đề lớn nhất của sinh viên mới ratrường là sự ngộ nhận và ảo tưởng về khả năng, năng lực bản thân, về giá trị sứclao động, về bằng cấp, kiến thức… thái độ tiếp cận công việc ít làm hài lòngnhà tuyển dụng. Thậm chí nhiều sinh viên còn quá xa lạ với thực tế công việc,thiếu kiến thức và kinh nghiệm thực tế, thiếu kỹ năng xử lý công việc nhưng lạikhông chịu lăn xả, học việc. Bên cạnh đó, khả năng sử dụng ngoại ngữ trong việccòn hạn chế.

TS Tuyết nhận định:Sinh viên mới ra trường thường có rất nhiều hoài bão và thường mong muốn đượclàm ngay những công việc tốt, thú vị. Họ thường thất vọng sau một thời gian tốtnghiệp mà vẫn loay hoay với những công việc không đâu vào đâu. Đôi khi họ ngạibắt đầu từ những công việc tưởng chừng như đơn giản và nhàm chán.

Nhiều sinh viên học ởtrường với thành tích tốt nên khi tham gia thị trường lao động cũng nghĩ rằngmình giỏi, nhưng trên thực tế kiến thức học ở trường chỉ là nền tảng bắt buộcphải có để phát triển các kỹ năng nghề nghiệp chứ không phải là yếu tố quyết địnhngười lao động làm việc có tốt hay không.

Một số sinh viên khánăng động, đã đi làm thêm khi còn là sinh viên và có một số kỹ năng nhất địnhnhưng một số lại hơi ảo tưởng, cho là mình rất giỏi, tự tin thái quá. Phần khánhiều sinh viên còn lại chỉ là kiến thức trên sách vở, chưa xác định được mìnhthực sự muốn gì, bị động trong khi phỏng vấn.

Thất nghiệp: Đào tạo không sát thực tế!

Số liệu Bộ LĐ- TB-XH và Tổng cục thống kê công bố cuối năm 2013, cả nước có tới900.000 người thất nghiệp, trong đó có tới 72.000 cử nhân, thạc sĩ . GS. TSKHNguyễn Minh Đường - Ủy viên Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nhân lựcchobiết: “có 3 sai lầm dẫn đến cử nhân thất nghiệp là nhà trường chạy theo lợi nhuận,không biết về nhu cầu; nhà nước đầu tư không cân đối, không sát thực tế ngànhnghề đào tạo; mất cân đối nguồn nhân lực”.

TS Sái Công Hồng, Trung tâm khảo thí – Viện đảmbảo chất lượng giáo dục – ĐH QGHN cho hay: “Chỉ có 30% doanh nghiệp tuyển đượcngười phù hợp trong các ngày hội việc làm và các doanh nghiệp chỉ tuyển được60% chỉ tiêu đề ra. Các doanh nghiệp uy tín có khi hàng năm không tìm được ngườiphù hợp vào các vị trí quan trọng trong đơn vị. Trong khi đó, sinh viên tốtnghiệp đại học hàng năm lên đến hàng chục ngàn người. Dường như đã có một khoảngcách khá xa giữa chương trình đào tạo ở các trường đại học và nhu cầu đặt ra từthực tế của các doanh nghiệp, cơ quan”.

Mới đây, ĐH QGHN khảo sát trên 273 nhà sử dụnglao động thuộc các lĩnh vực hoạt động khác nhau, trong đó tập trung vào 7 lĩnhvực hoạt động về giáo dục đại học, giáo dục phổ thông, công nghệ thông tin, luật,báo chí truyền thông, kỹ thuật, thương mại thì được đánh giá cao, trên 50% sinhviên tốt nghiệp ĐH QGHN giữ nhiệm vụ cao như quản lý, trợ lý trong các tổ chức.Tuy nhiên, có gần 40% sinh viên tốt nghiệp được nhà tuyển dụng bố trí vào vịtrí phụ việc và việc khác. Điều này có nghĩa là gần 1/ 2 sinh viên tốt nghiệpsau khi được được tuyển dụng vẫn chưa có công việc ổn định và vị trí đáng mơ ước.

TS Sái Minh Hồng cho rằng, chương trình đào tạođược xem là “xương sống” của một ngành đào tạo. Chính vì thế, việc đảm bảochương trình đào tạo có chất lượng là vấn đề mang tính khoa học và cấp thiết. Bấtkỳ một chương trình đào tạo nào cũng phải thực hiện đảm bảo mục tiêu đào tạophù hợp với yêu cầu phát triển của kinh tế xã hội.

75,8 số doanh nghiệp hài lòng với sinh viên tốt nghiệp ĐH QGHN

Kỹ năng mềm nên trở thành một môn học bắt buộc

Một minh chứng mà Thứ trưởng Bộ Tư Pháp, Tiếnsĩ Nguyễn Thúy Hiền đưa ra tại hội thảo về vấn đề thiếu kỹ năng mềm không chỉ của sinhviên mà cả cán bộ công chức hiện nay dẫn đến hậu quả rất lớn là ở Bộ Tư pháp nói riêng và các cơ quan làm nhiệmvụ xây dựng pháp luật đang còn hiện tượng “làm luật trong phòng lạnh” dẫn đến mộtsố chính sách, quy định của pháp luật đưa ra chưa phù hợp với thực tiễn và bị phảnứng từ các đối tượng thụ hưởng chính sách. Ví dụ như quy định trong thời gian qua như bánthịt 8 giờ sau khi mổ, ngực lép không được lái xe… nguyên nhân của hiện tượngnày là do một bộ phận công chức làm việc thuần túy về pháp luật, thiếu hiểu biết,kinh nghiệm thực tiễn.

Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền cho rằng, đây làcũng thách thức lớn đối với những sinh viên mới tốt nghiệp được tuyển dụng vàoBộ Tư pháp khi mà chương trình đào tạo hiện nay chưa chú trọng nhiều về đào tạokỹ năng. Bản thân sinh viên chưa có thời gian trải nghiệm thực tiễn, vì vậy, nếukhông nêu cao tinh thần tự giác học tập, học hỏi kinh nghiệm từ thực tiễn sẽ khóthích nghi được với yêu cầu công việc.

PGS.TS Lê Thị Thu Thủy,Giám đốc Trung tâm dự báo và phát triển nguồn nhân lực – ĐH QGHN cho biết: “Khôngphải tất cả các cá nhân có bằng cấp chuyên môn như nhau thì sẽ có các kỹ năng mềmgiống nhau. Kỹ năng mềm cũng không mang tính bẩm sinh mà được hình thành vàphát triển quá quá trình học, rèn luyện của cá nhân. Mức độ hoàn thiện của kỹnăng mềm của các cá nhân là khác nhau phụ thuộc vào các yếu tố như khả năng nhậnthức, sự nỗ lực rèn luyện, môi trường giáo dục, môi trường làm việc, môi trườngxã hội và các yếu tố khác.

Kỹ năng mềm rất phongphú. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy một người lao động cần có những kỹ năng cơ bảnlà kỹ năng giao tiếp, sự năng nổ và thái độ tích cực; kỹ năng làm việc nhóm; kỹnăng phát triển mạng lưới; kỹ năng giải quyết vấn đề; kỹ năng chủ động trongcông việc và tính chuyên nghiệp..

Hiện nay, ĐH QGHN làcơ sở đào tạo đi đầu trong việc đào tạo kỹ năng mềm cho sinh viên. Tuy nhiên, hìnhthức đào tạo kỹ năng mềm chủ yếu hình thức đào tạo online. PGS.TS Lê Thị Thu Thủykiến nghị: “ĐH QGHN cần tiếp tục phát triển các khóa, chương tình đào tạo kỹnăng mềm từ mức cơ bản đến chuyên biệt cho sinh viên. Cần xem xét đưa việcnghiên cứu môn học “Kỹ năng công sở” hoặc “Kỹ năng văn phòng” là một môn họctheo tín chỉ mang tính bắt buộc trong chương trình giảng dạy ĐH chính quy.

Hồng Hạnh