Đề thi THPT Quốc gia 2015: Giáo viên lo !

Môn Toán: Một số thay đổi gây khó khăn cho học sinh

Giáo viên Toán, THPT Lương ThếVinh, Hà Nội, Trần Mạnh Tùng, sau khi nghiên cứu đề minh họa THPT Quốc gia mônToán của Bộ GD-ĐT, cho học sinh làm thử, đã có một vài góp ý như sau:

Đề cơ bản, đáp ứng được hai mụcđích: Xét tốt nghiệp và tuyển sinh đại học, cao đẳng

So với đề Toán năm 2014, có thểthấy đề minh họa có số câu dễ nhiều hơn, chiếm 60% của đề, theo công thức: 6 +1 + 2 + 1

Trong đó: 6 điểm dễ, 1 điểm trungbình, 2 điểm khó và 1 điểm rất khó. Đề tạo điều kiện cho học sinh đạt điểmtrung bình trở lên. Học sinh có lực học trung bình có thể đạt 5, 6 điểm. Cùngvới điểm tổng kết năm lớp 12 thì khả năng đỗ tốt nghiệp của học sinh là rất cao(tương tự mọi năm). Khả năng đỗ đại học của học sinh trung bình cũng cao hơn.Phổ điểm chủ yếu là 5, 6 điểm.

Nội dung đề thi chủ yếu nằm trongchương trình lớp 12: Lớp 10 chiếm 2 điểm, lớp 11 chiếm 1 điểm, lớp 12 chiếm 7điểm. Đó là đặc điểm “được” nhất của đề minh họa môn Toán.

Bên cạnh đó, còn vài điểm tôi cholà chưa được, Bộ GD-ĐT cần lưu ý để đề thi thật hoàn chỉnh hơn. Cụ thể:

Nên xếp thứ tự các câu từ dễ đến khó

Đây là lợi thế của môn thi tựluận. Mức độ khó của từng loại câu hỏi đã được xác định, xếp khó dần để tạođiều kiện cho học sinh làm bài. Đề Toán năm 2014 đã làm được việc này.

Sự phân hóa chưa được “mịn”

Theo công thức: 6 + 1 + 2 + 1,tôi thấy 3 điểm cuối cùng là 3 câu khó nhất, đòi hỏi học sinh có tính tổng hợpkiến thức cao, thậm chí phải dùng mẹo. Nếu biến đổi không trúng, thí sinh cóthể không được điểm nào (dù là ¼ điểm). Trong khi chúng ta đang đề cao sự phânhóa loại học sinh, không quy tròn điểm.Để đáp ứng được yêu cầu này, đòi hỏi việc ra đề (nhất là những câu khó)phải rất tỉ mỉ và công phu.

Nội dung đề thi có sự mở rộng một cách không cần thiết

Câu 2a: Biến đổi lượng giác, thaycho nội dung truyền thống là giải phương trình lượng giác

Mục đích của Bộ GD-ĐT là tạo ramột hình thức mới, nhấn mạnh tính đa dạng của câu hỏi. Tuy nhiên, biến đổilượng giác thì rất rộng, câu này chỉ có 0.5 điểm, thời gian còn lại rất ít, gâykhó khăn cho việc ôn tập của học sinh.

Câu 7: Sử dụng khái niệm đườngtròn bàng tiếp

Đây là một khái niệm được giớithiệu thêm ở hình học 9, bên cạnh khái niệm đường tròn ngoại tiếp và đường trònnội tiếp tam giác. Tôi thử hỏi 20 em học sinh 12 thì chỉ có khoảng 1 em biếtđược khái niệm này. Mục đích của người ra đề là muốn nhấn mạnh sự rải rộng củakiến thức, đánh động đến giáo viên và học sinh nhưng theo tôi, nó rất khiêncưỡng và do thời gian còn lại chưa được 3 tháng nên nó gây hoang mang cho họcsinh.

Khai thác những tính chất sâu sắccủa các hình quen thuộc ta vẫn có được các đề hay, phân loại tốt.

Giáo viên Trần Mạnh Tùng đề nghị:“Trong một thời gian ngắn, những sự thay đổi đều gây khó khăn cho học sinh. Đểcó được kết quả của một hoạt động giáo dục chúng ta cần nhiều thời gian chứkhông phải nói thay đổi là thay đổi ngay được. Năm 2015, Bộ GD-ĐT chủ trươngkhông công bố cấu trúc đề thi, đề phòng học sinh học tủ, học lệch. Sự thất bạicủa chương trình phân ban, của bộ sách nâng cao minh chứng rằng: Cần dạy và họccó trọng điểm, không thể lan man, dàn trải được. Nhiều hình thức thi chất lượngđều có cấu trúc đề thi: Ielts, Sat, Pisa,… vẫn kiểm tra được đủ các kĩ năng vàtạo thuận lợi rất nhiều cho người học. Tôi đề nghị Bộ GD-ĐT vẫn công bố cấutrúc đề thi và giữ ổn định đến khi thi theo chương trình và sách giáo khoa mới(2019)”.

Môn Hóa: Có câu chưahợp lý

Nhận xét đề thi minh họa môn Hóa học của Bộ GD-ĐT, Ths Hoàng Anh Tài - giáo viên THPT Lương Thế Vinh (Hà Nội) chobiết: Đề minh họa của bộ đều nằm trong chương trình phổ thông, trong đócó khoảng 30 câu lí thuyết. Đề thi có khoảng 25 câu lí thuyết dễ để học sinh cólực học trung bình có thể làm được - những câu này tương tự như những câu trongđề thi tốt nghiệ trung học phổ thông những năm trước đây.

Các câu hỏi trải đều các chươngtrong chương trình phổ thông, kể cả chương hóa học với môi trường như câu 27 nhưngchủ yếu nội dung kiến thức nằm trong chương trình lớp 12 (khoảng 30 câu).

Có nhiều câu hỏi có gắn với ứngdụng trong đời sống hàng ngày như câu 13, 34, 35. Điều khác biệt trong đề minhhọa này so với các đề thi đại học năm 2013, 2014 là các câu hỏi bài tập phảihọc sinh khá giỏi mới có thể làm được, không còn những câu “cho điểm” như trướcnữa.

Một số bài tập tính toán đòi hỏihọc sinh phải vận dụng thành thạo các phương pháp giải nhanh như qui đổi nhưcâu 32 (gọi công thức chung là R(COOH)_x(CHO)_y), bảo toànnguyên tố, bảo toàn khối lượng như những câu 19, 39.

Nhiều câu trong đề có nội dungtương tự các câu trong các đề thi tuyển sinh đại học, cao đẳng những năm trướcđây như những câu 11, 15, 19, 22, 45.Trong đề này có đề cập đến phản ứng của kim loại mạnh với HNO₃ nhưcâu 7 (một nội dung không mới và rất hay có trong các đề thi những năm trước)nhưng cách hỏi của đề có thể làm học sinh phân vân vì các bạn không để ỷ khốilượng kim loại bằng kim loại dung dịch tăng.

Đặc biệt, trong đề này có nhữngcâu mới lạ nhưng quá khó và phải vận dụng toán học nhiều mới làm được như câu43, 49. Cụ thể:

-Câu 43: HS tìm được X là hexapeptit còn Y làpentapeptit, tìm ra số mol X và Y trong 0,16 mol hỗn hợp E, suy ra tỉ lệ của X,Y. Bảo toàn Na tìm a + b = 0,9. Tìm công thức chung của X, Y và bảo toàn C, H tìm ra mối liên hệ giữa a, bvới số nguyên tử cacbon trong X, Y. Đốt cháy 30,73 gam E ta thiết lập đượcphương trình liên quan đến khối lượng E và tổng khối lượng nước, cacbonic rồithế vào phương trình trên tìm ra 2a + b = 2,32. tìm ra a = 0,38 và b = 0,52 từđó suy ra a : b.

-Câu 49: Các bạn lập được hai phương trình liên quan đếnkhối lượng và số mol O₂ tham gia phản ứng. Biểu thức tính khối lượngdung dịch giảm bằng khối lượng kết tủa trừ đi tổng khối lượng nước và cacbonic.Dùng phương pháp ghép ẩn tìm ra giá trị khối lượng dung dịch dung dịch giảm là2,76.

Những câu này học sinh không thểgiải quyết xong trong khoảng thời gian 10 phút.

Tuy nhiên, giáo viên Hoàng AnhTài cho biết, đề thi có 2 điểm chưa thật hợp lí:

Thứ nhất: Các câu hỏi mà có thể tính toán ra giá trị chính xác thìnên để giá trị của đại lượng cần tính chứ không cần thiết phải dùng cụm từ “giá trị gần nhất”.

Thứ hai: trong câu 25 của đề có một số lỗi như sau:

HS dễ dàng suyra 2 khí là NO và H₂ (tính được số mol tương ứng là 0,05 và 0,40)

+ Bảo toànkhối lượng tìm ra khối lượng H₂O bằng 18,9 gam nhưng nếu dùng bảotoàn nguyên tử H thì tính được khối lượng H₂O là 20,7 nên chưa hợplí.

+ Giả sử bỏqua lượng nước ở trên ta lí luận vì có khí H₂ sinh ra nên theo tínhoxi hóa (H⁺ và NO₃^-) > Fe³⁺ >H⁺ do đó dung dịch sau phản ứng chỉ có muối sắt (II). Giải hệ 3 ẩnta tìm ra phần trăm khối lượng của Al khoảng 18,35%. Tuy nhiên ta có cách tínhđơn giản hơn: số mol Fe(NO₃)₂ bằng 0,025 (bảo toàn N) lậphệ 2 ẩn tìm ra phần trăm khối lượng của Al bằng khoảng 11%, nên chưa hợp lí.

Hồng Hạnh (ghi)