Bệnh vì… thuốc!

Hậu quả là nhiều bệnh khác thừa nước đục thả câu khi sức đềkháng là ngọn đèn trước gió.

Tình trạng lạm dụng thuốc có là mối nguy của sức khỏe cộng đồngở nước mình hay không? Người bệnh không cần trả lời câu hỏi này vì không thể vàcũng không có bổn phận phải trả lời. Người có trách nhiệm giải đáp cho thỏađáng là ngành y. Nhưng người bệnh có quyền đòi hỏi nhận được câu trả lời chínhxác và cụ thể từ những người tự nhận là trong cuộc. Mọi luận cứ khác chỉ là ngụybiện.

Tác dụng khác xatương tác

Ở nước Đức, vì dùng quá nhiều dược phẩm từ nhiều hãng sản xuấtkhác nhau nên thầy thuốc cho dù có muốn cũng không thể nào kiểm soát phản ứngtương tác bất ngờ giữa các loại thuốc. Một mặt, các hãng thuốc có muốn cũngkhông thể thực hiện mô hình xét nghiệm để kiểm định khả năng tương tác của sảnphẩm ruột với mấy chục ngàn dược phẩm khác!

Ở xứ mình còn nhiêu khê hơn nữa vì thầy thuốc cho dù có hếtlòng với người bệnh cũng khó lòng trở tay cho kịp nếu người bệnh bên cạnh toathuốc của bác sĩ này lại dằn túi vài toa của bác sĩ chuyên khoa khác!

Đó là chưa kể đến trường hợp thầy thuốc làm đúng hết, kiểmsoát toa thuốc trước sau đàng hoàng nhưng không ngờ bệnh nhân uống thêm vài thứthuốc tự mua sau khi xem quảng cáo vô tội vạ trên truyền hình, trên báo chí!

Nếu ở Đức, hầu như ngày nào cũng có thêm vài loại thuốc mớithì vận tốc chào hàng thực phẩm chức năng bên mình đã qua mặt từ lâu! Ai cấm nổibệnh nhân cố tìm đâu đó một chút hy vọng?

Nước Đức đã có lần xôn xao vì chuyện một bệnh nhân mất mạngsau khi nhỏ mắt theo đúng toa thuốc của một bác sĩ nhãn khoa, chẳng qua vìtrong thuốc nhỏ có hoạt chất ảnh hưởng trên huyết áp thuộc nhóm “chẹn beta”,trong khi bệnh nhân đang uống thuốc hạ huyết áp, cũng “chẹn beta” theo y lệnh củabác sĩ tim mạch! Hậu quả là hai lần “chẹn beta” dẫn đến chẹn gì đó mà tim ngừngđập!

Hao thuốc hao tài!

Không kể đến kinh phí hơn 500 triệu euro phải mất hằng nămvì chi phí điều trị nội trú, cũng không kể đến gánh nặng điều trị ngoại trú triềnmiên cho số bệnh nhân mất tiền vì thuốc rồi mang tật, đứng trước thực tế là sốbệnh nhân tử vong hằng năm ở Đức vì phản ứng tương tác bất lợi giữa dược phẩmcao gấp đôi số nạn nhân mất mạng vì tai nạn giao thông, liên đoàn dược phòng ởĐức đã mạnh dạn vận động mọi người tìm cách giới hạn mức độ nguy hại của việc lạmdụng thuốc bằng một số biện pháp cụ thể như:

- Nhờ bác sĩ gia đình kiểm soát phác đồ điều trị chuyênkhoa.

- Chú trọng chức năng tư vấn của nhà thuốc, đồng thời với giảipháp thống kê vi tính tất cả dữ liệu có liên quan đến thói quen dùng thuốc củamỗi bệnh nhân.

- Tăng cường chương trình thông tin giáo dục y tế trênphương tiện truyền thông đại chúng.

- Giới hạn việc lạm dụng liệu pháp đặc hiệu thông qua biệnpháp hội chẩn bắt buộc của các thầy thuốc chuyên khoa.

Trông người mà ngẫm đếnta

Đó là chuyện của xứ người. Trở lại với quê nhà. Nước Đức làmột quốc gia đã có cấu trúc của ngành y tế đi vào ổn định. Điều đó không cónghĩa là mặt trăng ở Đức tròn hơn mặt trăng bên mình. Điều đó cũng không cónghĩa là biện pháp áp dụng ở nước người không phù hợp với bối cảnh ở xứ mình.Điều đó càng không có nghĩa là vấn đề ở xứ khác không ăn nhằm gì hết với nướcta. Thử hỏi hiện nay:

- Có bao nhiêu người bệnh bên mình tự động mua thuốc màkhông cần ý kiến của thầy thuốc?

- Có bao nhiêu người bệnh bên ta đang được điều trị bởi nhiềuthầy thuốc chuyên khoa không hề hội ý với nhau?

- Có bao nhiêu người bệnh chưa bao giờ được tư vấn về tác dụngphụ ở nhà thuốc, hay đó chỉ là nơi thuận mua vừa bán?

Già néo sớm đứt dây

Nếu thuốc vào rồi lại ra sau khi để lại tác dụng giúp ngườiuống thuốc hết bệnh thì mọi chuyện êm đẹp như đoạn cuối câu chuyện thần tiên. Kẹtlà thuốc nào cũng thế, nội địa hay ngoại nhập cũng vậy, hóa chất tổng hợp hayhoạt chất thiên nhiên cũng thế, đều là chất lạ với cơ thể. Hệ miễn nhiễm do đóphải thủ thế tập trận mỗi lần gia chủ uống thuốc.

Bên cạnh đó, tất cả phế phẩm từ tiến trình biến dưỡng thuốcđều ít nhiều là độc chất đối với cơ thể. Các loại dược phẩm kháng viêm cócorticoid, thuốc chống cảm giác đói, thuốc chứa nội tiết tố, thuốc hạ áp thuộcnhóm chẹn beta, thuốc lợi tiểu, thuốc dãn phế quản… là lý do hàng đầu khiến ngườibệnh mãn tính đồng thời là nạn nhân của thuốc.

Theo BS Lương Lễ Hoàng

Pháp luật TPHCM