‘Birdman’ - Cuộc tái xuất ngoạn mục của "Batman"

Hơn 20 năm về trước, Michael Keaton được cả thế giới biết đến và yêu mến qua vai diễn Người Dơi kinh điển trong loạt phim Batman của đạo diễn Tim Burton. Loạt phim có ảnh hưởng rất lớn tới dòng phim siêu anh hùng hiện đại của Hollywood ở thời điểm hiện tại. Nhưng danh tiếng đó cũng dần rơi vào quên lãng khi mà Michael Keaton chẳng còn vai diễn nào đáng chú ý sau đó. Còn loạt phim Batman của Tim Burton giờ đã được thay thế bởi bộ ba phim Người Dơi của đạo diễn Christopher Nolan trong thế kỷ mới.

"Batman" Michael Keaton đã thực sự trở lại, nhưng là với Birdman - tác phẩm nghệ thuật độc lập của Alejandro González Iñárritu.

Nhưng Người Dơi đã trở lại, giống như tựa phim Batman Returns năm 1992, cũng là lần cuối cùng mà Michael Keaton thủ vai nhân vật siêu anh hùng nổi tiếng. Tuy nhiên, lần này tài tử trở lại với Birdman của đạo diễn Alejandro González Iñárritu người Mexico. Như một tấm gương đặt trước bàn trang điểm của nam diễn viên, Birdman khắc hoạ hình ảnh của một ngôi sao hết thời có tên Riggan Thomson, người đang cố gắng tìm lại ánh hào quang cũ qua công việc đạo diễn kiêm diễn viên chính của vở kịch What We Talk About When We Talk About Love tại rạp St. James của sân khấu Broadway lừng danh.

Cũng giống như Michael Keaton, Riggan Thomson từng một thời là ngôi sao sáng nhất Hollywood với Birdman - Người Chim, vai diễn làm nên tên tuổi của tài tử nhưng cũng ám ảnh ông suốt từ đó cho tới hiện tại. Lúc này, Thomson chỉ còn là một tên tuổi được ít ai nhớ tới, không gia đình và bạn bè, ngoại trừ Sam - cô con gái cáu bẳn đang trong thời gian cai nghiện. Thomson cũng chẳng còn tiền bạc, tới mức phải tính toán tới chuyện cầm cố căn nhà ông dành cho con gái để lấy tiền thực hiện vở kịch mới. Bộ phim ghi lại những ngày cuối cùng trước khi vở kịch công diễn, khi mà Riggan Thomson vừa phải giải quyết những rắc rối và lo lắng xoay quanh vở kịch, vừa phải vất vả phân tách giấc mộng mang tên Birdman với hiện tại khắc nghiệt.

Bộ phim Birdman được đạo diễn Alejandro González Iñárritu chủ định quay và cắt dựng để tạo ra cảm giác cả bộ phim chỉ được thực hiện với một cú bấm máy duy nhất, tức một cảnh quay dài 119 phút! Để thực hiện ý đồ đó, Iñárritu quyết định cộng tác với nhà quay phim đồng hương Emmanuel Lubezki, người vừa đoạt giải Oscar về quay phim hồi năm ngoái với Gravity. Và với những ai đã từng trầm trồ trước những cú bấm máy kéo dài tới năm, sáu phút của Lubezki trong Children of Men hay Gravity đều có thể nhận ra rằng Iñárritu khó lòng có thể tìm được ai khác xuất sắc hơn Lubezki trong những cảnh quay dài đòi hỏi cả tầm nhìn, kỹ thuật, và xây dựng bối cảnh hết sức kỹ lưỡng.

Toàn bộ Birdman được quay và cắt dựng một cách hết sức đặc biệt, tạo ra cho khán giả cảm giác như đang xem một cú máy quay kéo dài 119 phút.

Một lần nữa, với Birdman, Lubezki khiến khán giả phải thán phục bởi những đúp quay dài dọc theo những hành lang dài u tối của rạp St. James. Những cảnh quay liên miên bất tận trong bối cảnh chật hẹp ấy của Lubezki, cùng tiếng trống dồn dập của Antonio Sánchez - tay trống nổi tiếng và là người soạn nhạc cho Birdman, có lẽ cũng chính là cái hiện thực khắc nghiệt đến nghẹt thở trong con mắt của Riggan Thomson, là lý do tại sao ông muốn thoát ly khỏi thực tại để trở về với bầu trời tự do rộng lớn cùng đôi cánh của Birdman, nơi ông luôn được mọi người ngước nhìn với ánh mắt thán phục, nơi ông không bị ràng buộc bởi những rắc rối, lo toan của cuộc đời.

Không ngạc nhiên khi chính cái sức mạnh ảo mộng, cái khí chất dị biệt ấy lại chính là động lực để ông diễn xuất trên sân khấu, và cũng là sự tương phản giữa Riggan với một nhân vật khác là Mike Shiner, một người từ lâu đã từ bỏ cái tôi riêng biệt để có thể hoá thân hoàn toàn vào từng vai diễn. Chỉ riêng khía cạnh này thôi cũng đã đủ khiến Birdman trở thành một tác phẩm điện ảnh hấp dẫn với tất cả những ai yêu thích nghệ thuật sân khấu, điện ảnh, và những trường phái diễn xuất khác nhau. Nhưng đạo diễn Iñárritu không dừng lại ở đó, khi Birdman còn là một bộ phim về những số phận, những khuôn mặt riêng của từng con người gắn bó với cái nghiệp nghệ thuật ấy: các diễn viên.

Với Birdman, vị đạo diễn người Mễ thêm một lần nữa chứng tỏ ông là nhà làm phim hết sức “mát tay” trong việc lựa chọn diễn viên và trao cho họ đúng đất diễn để thể hiện hết khả năng của mình, dù chỉ là trong những vai phụ, như cái cách ông đã khai phá viên ngọc mới Gael García Bernal qua Amores perros hay giúp Naomi Watts có được đề cử Oscar đầu tiên trong sự nghiệp với 21 Grams. Ngoài một Michael Keaton rất xuất sắc, Birdman sở hữu dàn diễn viên phụ ấn tượng bậc nhất trong năm 2014 gồm Edward Norton, Naomi Watts, Amy Ryan, Emma Stone và Zach Galifianakis.

Emma Stone trong vai Sam - con gái của Riggan Thomson, là một điểm nhấn thú vị của bộ phim.

Dù chỉ đảm nhận những vai phụ nhưng những tên tuổi lớn này không hề đóng vai trò “làm nền” cho Michael Keaton. Trái lại, họ mang lại cho Birdman và cho cuộc đời nhiều mảng xám của Riggan Thomson những màu sắc mới. Đó là Mike Shiner (Edward Norton), tay diễn viên theo trường phái nhập vai (method acting) luôn mạnh mẽ và hết mình cho vai diễn tới mức gã phải tỏ ra kiêu căng, ngạo mạn khiến mọi người chán ghét để che giấu tâm hồn mỏng manh và trống rỗng ngoài đời thực. Đó là một Lesley (Naomi Watts) yếu đuối, dễ bị tổn thương, nhưng luôn khao khát có được vai diễn đầu tiên trên sân khấu Broadway danh tiếng. Đó là một Sam (Emma Stone), cô con gái cáu bẳn nhưng thương cha hết mực của Riggan. Đây là một vai diễn tuy nhỏ nhưng là cột mốc quan trọng trong sự nghiệp của Emma Stone, khi cô chứng tỏ rằng mình không chỉ có một đôi mắt to, long lanh rất “điện ảnh”, mà còn có thể đảm nhận rất tốt những vai diễn chính kịch đòi hỏi năng lực diễn xuất thực sự.

Nhưng dù tất cả có xuất sắc đến mấy thì ngôi sao sáng nhất của bộ phim chắc chắn vẫn là Michael Keaton. Cuộc tái xuất của ông trong làng điện ảnh có lẽ là ngoạn mục nhất tại Hollywood kể từ sau Mickey Rourke với The Wrestler hồi 2008. Giống như Rourke, Michael Keaton là một trong những ngôi sao sáng nhất của Hollywood trong cuối thập niên 1980, trước khi bị chìm vào quên lãng để rồi trở lại với những vai diễn ít nhiều phản ánh chính cuộc đời thăng trầm của họ. Trong Birdman, khán giả được thấy một Michael Keaton luôn giằng xé giữa hiện thực của Riggan Thomson - diễn viên hết thời và xa rời thực tại tới mức “không có cả tài khoản Facebook” và giấc mơ triền miên về Birdman - ngôi sao chưa bao giờ tắt của dòng phim siêu anh hùng với doanh thu hàng tỉ đô-la và quan niệm sống “sáu mươi tuổi chẳng qua là ba mươi tuổi một lần nữa”.

Nhân vật Riggan Thomson đã sống với giấc mơ của bản thân quá lâu tới mức ranh giới giữa hiện thực và mộng tưởng trong ông bị xoá nhoà. Khán giả có thể thấy phút trước Thomson dùng năng lực “điều khiển từ xa” của Birdman để di chuyển đồ vật, để rồi ngay sau đó quay lại với những câu chuyện trần tục như doanh thu bán vé hay đánh giá của báo chí về vở kịch của ông. Đây là vai diễn đòi hỏi rất nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, từ vui tới buồn, từ hào sảng tới tuyệt vọng, nhưng Michael Keaton đã thể hiện nó hết sức xuất sắc và ấn tượng. Ông không chỉ khiến người xem cảm nhận được những suy nghĩ, dằn vặt của nhân vật Riggan Thomson mà còn cho mọi người thấy rằng đằng sau làn da nhăn nheo, cái đầu hói và cặp ria lởm chởm vẫn là một ngọn lửa đam mê diễn xuất hừng hực của một Michael Keaton mà không ít người vẫn đánh giá là Batman ấn tượng nhất trong lịch sử. Ông thực sự khiến cho mọi người phải thấy rằng tình yêu điện ảnh và uy lực diễn xuất chưa bao giờ tắt trong đôi mắt của ông.

Bộ phim Birdman của Alejandro González Iñárritu được giới phê bình đánh giá rất cao và nằm trong vô số các danh sách top ten phim trong năm do giới phê bình quốc tế bình chọn. Tại giải thưởng Quả cầu vàng 2015, phim nhận được tổng cộng 7 đề cử, nhiều nhất trong số các tác phẩm dự thi. Birdman và Michael Keaton cũng chính là ứng viên nặng ký nhất tại hai hạng mục Phim truyện và Nam diễn viên chính xuất sắc nhất - Thể loại hài kịch hoặc ca vũ nhạc. Ngoài ra, Edward Norton và Emma Stone cũng có đề cử tại các hạng mục Nam và Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất.

Zing.vn đánh giá: 5/5