Cô dâu IS rời xó nhà ra mặt trận

Nữ thành viên của nhóm Nhà nước Hồi giáo. Ảnh: Prospect Magazine

Sự tham gia của phụ nữ trên chiến trường của IS là xu hướng bất bình thường, vì những người Hồi giáo cực đoan này áp đặt quy chế nghiêm ngặt về trang phục và hành vi của phụ nữ. Họ cho rằng vai trò của nữ giới chỉ là ở nhà nội trợ.

Tuy nhiên, khi ngày càng có nhiều người nước ngoài ở cả hai giới gia nhập IS thì vai trò của phụ nữ đã dần thay đổi. Một số nguồn tin cho biết phụ nữ đang làm việc tại các bệnh viện do IS kiểm soát và hỗ trợ nhóm cực đoan về mặt hậu cần.

Đại tá Rafat Salim Raykoni, người đứng đầu một đơn vị tình báo của lực lượng người Kurd chống IS ở Iraq, cho biết họ thấy nữ chiến binh IS xuất hiện quanh thị trấn Sinjar, bắc Iraq. "Không có nhiều, nhưng họ đã bắt đầu xuất hiện trên tiền tuyến. Họ hoạt động khá tích cực ở Sinjar", ông nói.

Raykoni không phải là người duy nhất phát hiện xu hướng này. Chỉ huy cấp cao tại các khu vực khác ở Iraq và Syria đều thông báo họ thấy nữ thành viên IS trên chiến trường, mặc dù cho đến nay chưa xuất hiện thông tin về việc có nữ chiến binh thiệt mạng.

Pareen Sevgeen, hay còn gọi là Beritan, là chỉ huy lực lượng nữ binh người Kurd ở Iraq, YJA Star. Đội của cô hồi đầu năm nghe trộm thông tin liên lạc của IS khi chiến đấu ở bắc Sinjar. "Chúng tôi nghe thấy một phụ nữ ra lệnh cho những người đàn ông. Cô ấy yêu cầu họ di chuyển và xác định phương hướng. Cô ta rõ ràng là chỉ huy", Beritan nói.

Tuy nhiên, YJA Star sau đó không nghe ngóng được gì từ người phụ nữ đó nữa. "Chúng tôi tìm cô ta vì muốn biết nhiều hơn. Chúng tôi nhận ra cô ta là người nước ngoài do cách cô ta nói chuyện trên bộ đàm. Arab không phải là tiếng mẹ đẻ của cô ấy. Một nguồn tin nói với chúng tôi rằng cô ta đến từ Ấn Độ".

Nhóm nghiên cứu chống khủng bố Canada iBRABO cuối năm ngoái cho biết họ đã xác định danh tính một phụ nữ rời Canada đến tiền tuyến của IS. Cô ta để lộ vị trí của mình trên Twitter khi đến các thành phố bị IS kiểm soát ở Syria và Iraq.

Khi theo dõi chức năng định vị qua di động trên Twitter của phụ nữ này, nhóm kết luận việc di chuyển của cô ta "thể thiện xu hướng đang gia tăng là phụ nữ đóng vai trò tích cực hơn trong việc hỗ trợ nam chiến binh. Họ thu thập tình báo, đảm bảo thực thi luật Sharia của Hồi giáo, và thậm chí còn trừng phạt những phụ nữ được cho là vi phạm luật Sharia".

Trung tâm Nghiên cứu Cực đoạn và Bạo lực Chính trị tại London (ICSR) ước tính ít nhất 20.000 người nước ngoài đã tham gia vào xung đột Syria ở Iraq, trong đó có khoảng 4.000 người là công dân phương Tây. Viện Đối thoại Chiến lược ước tính khoảng 550 người trong số này là nữ.

Giám đốc ICSR Peter Neumann cho biết khoảng 80% chiến binh nước ngoài từ các nước phương Tây đến Trung Đông đã gia nhập IS do bị hấp dẫn bởi hệ tư tưởng và chiến dịch tuyên truyền tinh vi của nhóm cực đoan.

Không chỉ còn là "cô dâu jihad"

Cho đến nay, vai trò đáng chú ý nhất của phụ nữ trong cuộc xung đột chỉ tập trung vào việc làm "cô dâu jihad", tức là kết hôn với các chiến binh cực đoan.

Ba nữ sinh Anh hồi tháng hai được cho là đã đi qua Thổ Nhĩ Kỳ sang Syria để gia nhập IS. Gia đình và chính quyền Anh nhiều lần kêu gọi họ trở về nhà. 9 sinh viên y khoa Anh được cho là đã vượt biên vào khu vực do IS kiểm soát hồi tháng ba. 4 người trong số này là nữ và cha mẹ đang cố gắng thuyết phục họ về nhà. Bộ Nội vụ Anh tuyên bố nếu trở về Anh, các sinh viên sẽ không bị truy tố theo luật chống khủng bố nếu họ có thể chứng minh họ không chiến đấu cho IS.

Theo Jayne Huckerby, chuyên gia từ Đại học Duke, Bắc Carolina, xu hướng mới đã làm lung lay quan niệm của phương Tây rằng phụ nữ chẳng có vai trò nào ngoài việc làm vợ các chiến binh. Đồng thời, điều này thể hiện sự thay đổi của IS trong cách nhìn nhận vai trò của nữ giới trong hàng ngũ.

"Một số phụ nữ phương Tây đến với IS đã bày tỏ sự sẵn sàng chiến đấu. Họ muốn trở thành Jihad Jane (nữ chiến binh jihad)", Huckerby nói.

Bà cho biết sự thay đổi này được thể hiện trong tuyên bố mới của lữ đoàn toàn thành viên nữ Al-Khansaa thuộc IS, có nhiệm vụ truy lùng và bắt giữ những phụ nữ vi phạm quy tắc nghiêm ngặt của IS về đạo đức.

Bản tuyên bố cho rằng phụ nữ được phép từ bỏ vai trò nội trợ và trực tiếp đóng góp cho phong trào "nếu kẻ thù tấn công đất nước mà không có đủ đàn ông để bảo vệ và được sự cho phép của lãnh đạo Hồi giáo".

Việc phụ nữ chiến đấu trong thế giới Hồi giáo từng có tiền lệ, David Romano, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Missouri và là chuyên gia về nữ chiến binh cho biết. Ông dẫn chứng vụ bắt cóc con tin trong nhà hát Moscow tháng 10/2002 làm ít nhất 170 người thiệt mạng ,trong đó có 40 kẻ tấn công gồm cả nam lẫn nữ, tuyên bố trung thành với phong trào ly khai Hồi giáo ở Chechnya.

Khoảng 140 km về phía đông bắc Sinjar, trên chiến trường quanh Teleskuf, một vị tướng của lực lượng người Kurd, Wahid Koveli, cũng từng nghe thấy tiếng liên lạc của nữ chiến binh IS trên bộ đàm ít nhất hai lần.

"Nữ chiến binh bắt đầu xuất hiện trên tiền tuyến", Koveli nói. Việc này có thể do IS đang gặp khó khăn và bắt đầu tận dụng tất cả nhân lực để giúp họ chiến đấu".