Chi phí y tế “đè” người bệnh

Bà Nguyễn Thị Nhàn (60 tuổi, ngụ tỉnh Yên Bái) cho biết hơn5 năm qua, bà đều vượt tuyến về thẳng Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) để điều trị bệnhbasedow và mỡ máu. Trước đây, kể cả khi được BHYT chi trả 30% thì số tiền bà phảitrả cho mỗi lần đi khám chữa bệnh mất 1,5-2 triệu đồng. Nay không được BHYTthanh toán 30% như trước thì phải tự chi trả lớn hơn nhiều.

Tại hội thảo chia sẻ những thành tựu và thách thức của hệ thốngy tế Việt Nam, tổ chức sáng 25/3 ở Hà Nội, PGS. TS Hoàng Văn Minh, Phó Viện trưởngViện Y tế công cộng và y học dự phòng (Trường ĐH Y Hà Nội), cho biết trong 30năm qua, nền y tế Việt Nam phát triển vượt bậc nhưng gánh nặng về y tế vẫn đè nặnglên vai người dân.

Nếu năm 1995, cả nước mới có gần 13.000 cơ sở khám chữa bệnhthì năm 2013 có gần 13.600 cơ sở. Tổng số giường bệnh cũng tăng từ 192.000 (năm1995) lên hơn 280.000 giường (2013); diện bao phủ BHYT cũng tăng mạnh nhưng sốtiền chi cho y tế còn quá thấp. Thống kê năm 2012 của Tổ chức Y tế thế giới chothấy Việt Nam mới chi 85 USD/người/năm (hơn 1,7 triệu đồng) là số tiền quá thấpso với nhu cầu khám chữa bệnh của người dân.

Theo ông Minh, hàng triệu người dân Việt Nam đang đứng trướcchi phí thảm họa về y tế và mắc phải cái bẫy nghèo đói vì bệnh tật bởi tỉ lệcác hộ gia đình phải chi trả chi phí y tế tương đối cao. Chi phí thảm họa làkhi chi phí từ tiền túi lớn hơn hoặc bằng 40% tổng chi phí phải chi trả. ViệtNam có khoảng 4,2% dân số đang phải gánh chịu chi phí thảm họa và 2,5% dân số bịnghèo hóa vì không có khả năng chi trả mà phần lớn do các gánh nặng về y tế.

Trong khi đó, một tính toán khác cho thấy hiện Việt Nam cókhoảng 1 triệu hộ dân rơi vào chi phí thảm họa và gần 600.000 hộ dân đã rơi vàobẫy đói nghèo do chi phí y tế. Khi chi phí từ tiền túi của hộ gia đình so với tổngchi cho y tế càng lớn thì khả năng chia sẻ rủi ro về tài chính càng ít và ngườinghèo càng khó tiếp cận các dịch vụ y tế; thậm chí họ phải cắt giảm các khoản cầnthiết khác như lương thực, thực phẩm, quần áo, nhu yếu phẩm, giáo dục... Cácnghiên cứu cũng chỉ ra nếu chi từ tiền túi cho y tế vượt quá 30% thì khó đạt đượcmục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn dân.

GS.TS Phạm Mạnh Hùng, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam, chorằng việc người dân phải tự trang trải quá nhiều chi phí y tế phản ánh một nềny tế mất cân bằng, sẽ dẫn đến sự khác biệt lớn giữa các nhóm dân cư.

Tỉ lệ bao phủ của BHYT tại Việt Nam đạt hơn 70% dân số. Tuynhiên, nhiều ý kiến cho rằng việc bảo vệ tài chính đối với đối tượng được BHYTcòn rất thấp. Với mức đóng còn thấp nên có tình trạng 100 người đóng BHYT khôngđủ trả viện phí cho 1 người.

Ông Minh phân tích kể cả khi người dân có BHYT thì phần đượcchi trả chỉ chiếm một phần chi phí trực tiếp, còn các khoản chi ngoài y tế (ăn,ở, đi lại…) thì người dân phải tự chi trả.

Một số ý kiến khác cho rằng hiện nhiều cơ sở y tế vẫn áp dụngphương thức chi trả BHYT theo phí dịch vụ. Điều này có thể dẫn đến hiện tượng lạmdụng kê đơn, xét nghiệm không cần thiết để tăng thu nhập cho bệnh viện, cho nênngười bệnh cũng phải đồng chi trả nhiều hơn.

Theo Ngọc Dung

Người lao động