Xuân về trên “làng Bác Hồ”

“Làng Bác Hồ” một lòng theo cách mạng

A Xây -một bản làng nhỏ nằm dưới chân núi Hòn Dù, cách Nha Trang khoảng 40km về phíaTây, với 90% là người Raglai, từng bị không lực Hoa Kỳ oanh tạc dữ dội trongchiến tranh.

Ông CaoDáng, Chủ tịch UBND xã Khánh Nam kể, vào thời kỳ ác liệt nhất khi Mỹ - Chínhquyền Sài Gòn thực hiện Việt Nam hóa chiến tranh (1968-1973), núi Hòn Dù - nơicách làng khoảng 3km về phía rừng được địch xây dựng 3 sân bay dã chiến, gồm:sân bay Hòn Mưa, sân bay Hòn Dù và sân bay Hòn Nhọn. Trên đỉnh núi dựng đứng lànơi địch tập kết quân trang, quân dụng, phương tiện, khí tài hiện đại nhất đểphục vụ việc bình định, càn quét.

Đỉnh điểmlà vào những năm 1968-1970, địch huy động máy bay lên thẳng từ trên núi Hòn Dù ồạt đổ bộ xuống làng để tìm diệt Việt cộng. Trước sự hung hãn của địch, đồng bàoRaglai đã dựa vào núi rừng, suối A Xây thực hiện chiến tranh du kích nhằm tiêuhao sinh lực địch. ''Chúng càn quét rất dữ dội nhưng dân quân du kích A Xây đãbắn hạ được 7 máy bay, tiêu diệt hàng chục tên địch'', Chủ tịch UBND xã KhánhNam kể lại thời khắc hào hùng.

Nói về sựra đời của tên gọi ''làng Bác Hồ'', già làng thôn A Xây - Pi Năng Xanh, hồi tưởng:''Sau trận đánh bắn rơi hàng loạt máy bay địch càn quét làng thì kể từ đó A Xâycó tên gọi là ''làng Bác Hồ''. Từ ngày giặc phá làng, không cho dân mình ănyên, ở yên thì đồng bào càng quyết tâm đánh giặc, thà hi sinh chứ nhất địnhkhông chịu mất làng, mất nước''.

Để ghinhớ công ơn của các anh hùng liệt sĩ người Raglai đã ngã xuống vì đất nước, hiệnnay ở thôn A Xây được Nhà nước xây dựng một bia tưởng niệm. Nơi đây trở thành nơigiáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ học sinh người Raglai nói riêngvà nhân dân địa phương nói chung.

“Xuân về” trên bản làng Raglai

Cuộc sốngcủa người đồng bào Raglai ở thôn A Xây 

đã “hồi sinh” sau chiến tranh.

Từ saugiải phóng, A Xây có thêm một số người anh em Tày, Nùng... di cư từ phía Bắcvào sinh sống. Hiện toàn thôn A Xây có 149 hộ với gần 580 khẩu với hệ thống đườngsá, cầu cống, y tế, trường học... khang trang.

Chủ tịchUBND xã Khánh Nam khẳng định rằng, hiện 80% người đồng bào ở ''làng Bác Hồ'' làkhá giả, trong đó ''một số người đã mua được cả xe tải, xe ô tô''.

Thành tựuđó là nhờ bà con áp dụng thành công việc chăn nuôi lợn, bò kết hợp với trồngcác cây có giá trị kinh tế như keo, bưởi...

Không nhữngvậy, về thăm A Xây, chúng tôi nhận thấy công tác khuyến học, giáo dục ở đây rấtđược bà con quan tâm, chú trọng. Hiện ở thôn có một điểm trường mầm non và mộtđiểm trường tiểu học. Thầy Nguyễn Văn Sỹ, Hiệu trưởng trường Tiểu học Khánh Namcho biết, điểm trường Tiểu học ở ''thôn Bác Hồ'' - A Xây đã được mở từ cách đâyhơn 25 năm. Học sinh Raglai luôn ý thức được việc đến trường đầy đủ và hoànthành chương trình, lên lớp đều đặn.

Thầy Sỹcho biết, xã Khánh Nam đã phổ cập từ bậc học mầm non đến trung học cơ sở, vàđang tiến tới phổ cập trung học phổ thông. Do vậy, khi nói về công tác giáo dục,xóa mù ở bản làng cách mạng A Xây, ông Cao Dáng, Chủ tịch UBND xã Khánh Nam, phấnkhởi: ''Đồng bào Raglai ở A Xây đã xóa mù từ lâu rồi! Người dân 30 tuổi trở xuống,không ai là không biết chữ''.

Theolãnh đạo xã Khánh Nam, hiện nay người Raglai đón tết âm lịch không khác gì ngườiKinh. Ngày 29 hoặc 30 tết, người Raglai cũng tổ chức nấu bánh chưng, mổ heo,bò, gà... để cúng cuối năm. Tùy theo kinh tế của từng hộ gia đình, lễ cúng cuốinăm cũng lớn nhỏ khác nhau.

Lễ cúngcó ý nghĩa khép lại một năm lao động vất vả trên nương rẫy, cầu cho gia chủ mộtnăm mới sung túc, sức khỏe dồi dào, làm ăn thuận lợi để có ''đồng vào đồngra''. Tiếp đó, chủ nhà mời hàng xóm, người trong thôn bản đến nhà mình để cùngchung vui. Việc vui chơi lần lượt từ nhà này đến nhà khác và kéo dài đến tận thờikhắc giao thừa. Vào ngày đầu năm mới, người đồng bào Raglai thực hiện rót rượumới, đặt bánh trái... lên bàn thờ cúng tổ tiên, toàn gia đoàn tụ, mừng tuổi và chúc mừng năm mới.

Viết Hảo