Bảo hiểm y tế hộ gia đình: Dân có chịu thiệt?

BHYT đã mang lại cơ hội điều trị cho nhiều người bệnh. Ảnh: H.Hải

Luật BHYT sửa đổi quy định người dân muốn mua thẻ BHYT phảiđăng ký theo hộ gia đình. Theo đó, người thứ nhất đóng tối đa bằng 4,5% mức lương cơ sở,người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt là 70%, 60%, 50% mức đóng của ngườithứ nhất. Từ người thứ 5 trở đi mức đóng bằng 40% của người thứ nhất.

TheoBà Tống Thị Song Hương, Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế), quy định này sẽ khắc phụctình trạng cấp trùng thẻ BHYT, hạn chế tình trạng chỉ có người ốm mới tham giaBHYT, bảo đảm sự chia sẻ ngay trong hộ gia đình.

Thựctế sau gần 2 tuần triển khai bán thẻ BHYT theo hộ gia đình, nhiều ý kiến tráichiều xung quanh quy định này. Có người thì phàn nàn bản thân khỏe mạnh nênkhông có nhu cầu mua thẻ mà chỉ muốn mua thẻ cho người ốm yếu trong gia đình.Việc bỏ ra tiền triệu mua thẻ BHYT cho 4 thành viên trong một gia đình với nhiềungười thấy “tiếc”.

Thếnhưng, nhiều hộ gia đình đang có người mắc các bệnh mãn tính, khi đăng kí thẻ mớicho bệnh nhân, biết phải mua theo hộ gia đình cũng đã sẵn sàng đăng kí để có thẻsớm nhất.

ChịNguyễn Thị Hoài (Yên Nghĩa, Hà Đông, Hà Nội) phát hiện suy thận độ 3B va phảichạy thận gần 1 năm nay. Chị cho biết, nếu không có thẻ BHYT chị chắc chết vìkhông thể gánh được tiền chi phí điều trị. Chị cũng từng chứng kiến bệnh nhânkhông có tiền lại chẳng có thẻ BHYT, bị suy thận chỉ đến bệnh viện lọc máu vàilần rồi xin về vì tiền hết.

ChịHoài cho biết, một tháng trung bình một bệnh nhân phải chạy thận 12 -13 lần vớichi phí khoảng 7 triệu đồng. Nhưng nhờ có BHYT thanh toán 80%, mỗi tháng chị phảiđồng chi trả 1,4 triệu.

“Vớithu nhập phập phù từ lao động tự do, nếu không có thẻ BHYT làm sao tôi “gánh”được chi phí điều trị. Vì ốm yếu nên hàng năm tôi đều mua thẻ BHYT cho mình vàcon, chỉ có chồng khỏe mạnh là không mua. Nhưng lần này ra đăng kí mua thẻ biếtphải mua theo hộ gia đình, tôi cũng quyết luôn. Số tiền bỏ ra mua cho cả tôi,chồng và hai con chỉ hơn số tiền tôi phải cùng chi trả điều trị một chút. Tuycũng xót vì chồng con khỏe mạnh ít dùng BHYT nhưng thực tế vẫn có lợi vì BHYTchi trả đến vài triệu đồng cho tôi mỗi tháng”, chị Hoài nói.

Theo BS.TS Nguyễn Cao Luận, nguyên trưởng đơn vị Tư vấn điềutrị suy thận mạn (BV Bạch Mai), BHYT là một chính sách nhân văn, đúng tínhchất của lá lành đùm lá rách. Khi đóng BHYT không ai mong muốn mình sẽ bị bệnhđể hưởng lợi từ số tiền đó, nhưng mình may mắn khỏe mạnh thì sẽ có những bệnhnhân khác được quỹ BHYT chi trả số tiền lớn lấy từ nguồn là tiền đóng của nhữngngười không bị bệnh này. Nhưng rủi ro về sức khỏe có thể đến bất cứ lúc nào, không ít người đang khỏe mạnh bỗng dưng phát hiện suy thận phải chạy thận, hay không may bị va quệt xe cộ bị tai nạn giao thông... vì thế việc đóng BHYT là cách để "phòng thân" tốt nhất khi gặp những rủi ro về sức khỏe.

“Nhất là với bệnh nhân chạy thận nhân tạo, tôi khẳng định khôngcó BHYT thì bệnh nhân chạy thận nhân tạo sẽ chết bởi chưa có một bệnh nhân nàokhông có BHYT mà lọc máu được đến 5 năm cả. Và tới 100% ca bệnh đang chạy thậntại đây đều có BHYT. Vì thế, những “lá lành” là người khỏe mạnh đóng BHYT là sựchia sẻ rất lớn với những người bị bệnh”, TS Luận cho biết.

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn ThịKim Tiến, BHYTtoàn dân là một trong những chính sách an sinh xã hội quan trọng và là nguồntài chính vững bền để giúp cho chăm sóc sức khỏe nhân dân. Vì thế Đề án tăng tỷ lệ bao phủ BHYT toàn dân phấn đấunăm 2015 phải đạt 70% và đến 2020 đạt trên 80%.

Tuy nhiên nhóm người lao động tựdo, không phải là nghèo, cận nghèo, nông dân, diêm dân… là đối tượng khó khănnhất để ta có thể bao phủ BHY. Bởi những người nghèo đã được nhà nước mua thẻBHYT, viên chức thì đã có bảo hiểm xã hội. Với đối tượng này làm sao có thể baophủ được là một thách thức lớn không chỉ của Việt Nam mà trên thếgiới. Vì thế, để thúc đẩy người dân mua thẻ BHYT, luật BHYT sửa đổi đã quyếtđịnh bán thẻ BHYT theo hộ gia đình.

“Người dân chưa hiểu hết ý nghĩacủa việc tham gia BHYT cứ nghĩ khỏe mạnh nên một năm chi ra vài trăm nghìn muathẻ BHYT không dùng đến thì xót của. Tuy nhiên sức khỏe là vấn đề rất nhiều rủiro, không ai có thể biết trước nay bệnh, mai đau. Có những bệnh nhân mổ tim,điều trị ung thư được BHYT chi trả hàng vài chục triệu đồng/lần điều trị, sốtiền BHYT chi trả gấp vài chục lần số tiền đóng BHYT trong cả chục năm. Cónhững người không tham gia, khi bị bệnh trở thành thảm họa với gia đình bởi chiphí y tế quá lớn mà không có BHYT chi trả. Nhất là những gia đình lao động nhỏ,thủ công, ở mức trung bình (không phải cận nghèo, không nghèo)”, bà Tiến phântích.

Theo ông Phạm Lương Sơn, Trưởng ban Thực hiện chính sáchBHYT (Bảo hiểm xã hội Việt Nam), quy định bán thẻ BHYT theo hộ gia đình là đểđảm bảo chia sẻ từ chính những người thân trong gia đình. Vì nếu chỉ người bệnhmới tham gia BHYT thì quỹ BHYT lấy đâu tiền mà chi trả.

Ví như người bệnh chạy thận nhân tạo, trung bình mỗi nămBHYT chi trả 50 – 60 triệu đồng, trong khi số tiền bệnh nhân đóng BHYT chỉ đủcho một lần chạy thận. 

“Mục đích bán thẻ BHYT theo hộ gia đình là rất rõ, vừa đểtăng bao phủ BHYT, vừa để cộng đồng có trách nhiệm với người bệnh. Khi tronggia đình có người ốm đau thì chính những người thân trong gia đình phải cótrách nhiệm tham gia BHYT. Không thể mãi tư tưởng tôi khỏe cần gì mua thẻ, chỉmua cho người thân bị bệnh. Nếu ai cũng lựa chọn ngược, chỉ khi bệnh mới đimua thẻ BHYT thì quỹ BHYT lấy gì để chi cho người bệnh?”, ông Sơn nhấn mạnh.

Trước những vướng mắc đang tồn tại như việc việc xác minh tạm vắng đối với người đangcông tác, du học, làm việc ở nước ngoài; xác nhận tạm vắng đối với người có hộkhẩu hoặc đăng ký tạm trú tại TP nhưng chuyển đến nơi khác làm việc, sinhsống... ông Sơn cho biết sẽ có hướng dẫn thực hiện trước mắt là dành cho nhóm đối tượng đang điều trị các bệnh lý mãn tính để họ không bị gián đoạn trong quá trình điều trị. Ví như phương án vẫn bán thẻ nhưng thời hạn ngắn trong thời gian chờ đợi làm các thủ tục xác minh liên quan cũng được tính đến, để người bệnh không bị gián đoạn điều trị.

Bà Tống Thị Song Hương cho biết, tròn 1 tháng sau khi nhận những thông tin từ cơ sở về những vướng mắc còn tồn tại trong việc bán thẻ BHYT theo hộ gia đình cơ quan quản lý sẽ bàn bạc, xem xét để có cách gỡ vướng những vướng mắc này, đảm bảo người dân được mua thẻ BHYT thuận lợi, vừa vì chính quyền lợi của người bệnh, vừa góp phần tăng bao phủ BHYT toàn dân.

Hồng Hải