Loay hoay gỡ rối cho nông sản an toàn

VietGAP là quy trình thực hành sản xuất nông nghiệptốt được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) xây dựng và banhành từ ngày 28/1/2008, nhưng việc áp dụng và nhân rộng mô hình này còn nhiềukhó khăn do có quá nhiều tiêu chí kiểm soát và nông dân phải ghi chép nhật kýchăm sóc rất phức tạp.

Vấn đề này đã được đưa ra thảo luận tại Diễn đàn “Antoàn thực phẩm năm 2014 - Giải pháp nâng cao giá trị, chất lượng nông sản ViệtNam,” do Bộ NN&PTNT phối hợp với nhóm các nhà tài trợ (ISG) tổ chức ngày12/11, tại Hà Nội.

Sau 6 năm ban hành, đến nay Việt Nam đã tiến hành chứngnhận VietGAP trên 5 loại nông sản gồm: Cà phê, chè, lúa, quả, và rau. Không thểphủ nhận, nếu áp dụng nghiêm ngặt tiêu chuẩn VietGAP thì những giá trị đem lại chongười nông dân, người tiêu dùng và cả xã hội sẽ rất đáng kể.

Theo ông Ngô Tùng Thu, Quản đốc dự án “Sinh kế nông thônbền vững” thực hiện hợp phần rau an toàn được chứng nhận VietGAP, với sự hỗ trợcủa Chương trình Viện trợ New Zealand (NZAP) tại tỉnh Bình Định, nhờ áp dụngtiêu chuẩn VietGAP trong trồng rau an toàn đã giúp giảm 70% lượng thuốc bảo vệthực vật sử dụng trong trồng rau, tăng thu nhập của nông dân 20-30% so với rauthường.

Tại Bình Định, lượng rau VietGAP tiêu thụ tăng dần từ35 tấn năm 2012 lên 55 tấn năm 2013 và 200 tấn năm 2014, chiếm khoảng 1% thịtrường rau chính thống của Bình Định. Dự kiến năm 2015 tiêu thụ rau VietGAP sẽtăng lên 350 tấn.

Măc dù nhận thức về những lợi ích và tính sẵn có củaRAT đang tăng dần theo nhu cầu tiêu thụ, thông qua các siêu thị và các quầy rau,nhưng nguồn cung RAT vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường.

Nguyên nhân là do tiêu chuẩn VietGAP gồm 65 tiêu chíkiểm soát, đảm bảo truy nguyên nguồn gốc với sổ tay ghi chép nhật ký sản xuấtcho người sản xuất thực hiện, trong đó khá nhiều chỉ tiêu, bảng biểu rất phức tạp.Việc chứng nhận sản phẩm đảm bảo tiêu chuẩn VietGAP được thông qua một số tổ chứcchứng nhận chất lượng; vì vậy chỉ một số ít cơ sở sản xuất liên kết với doanhnghiệp và có hợp đồng bao tiêu sản phẩm mới chứng nhận, hoặc các dự án hỗ trợkinh phí cho cơ sở sản xuất chứng nhận thì họ mới chứng nhận. Nhìn chung sản phẩmáp dụng theo tiêu chí Vietgap là hướng tới xuất khẩu.

“Vì có quá nhiều tiêu chí kiểm soát, do nhận thứckém nên nông dân ngại ghi chép theo yêu cầu, do vậy tỷ lệ áp dụng VietGAP trongsản xuất rau còn rất thấp,” ông Trần Xuân Định, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (BộNN&PTNT) nói.

Ông Định cũng cho rằng, để các sản phẩm an toàn, sảnphẩm VietGAP đến với người tiêu dùng, các đơn vị liên quan cần xây dựng quytrình thẩm định và quản lý thị trường cho các sản phẩm an toàn thông qua việc củngcố quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giám sát, xử phạt... đồng thời có nhữngchính sách hỗ trợ và nhân rộng các mô hình sản xuất an toàn trên quy mô lớncùng với đó, tuyên truyền nhận thức của người tiêu dùng về các sản phẩm antoàn.

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT LêQuốc Doanh nêu rõ, với mục tiêu nâng cao chất lượng, tăng trưởng nông nghiệp vàphát triển bền vững, ngành nông nghiệp xác định an toàn thực phẩm và chất lượngnông sản chính là một trong những giải pháp then chốt và việc đảm bảo vệ sinhan toàn thực phẩm là trách nhiệm chung của nông dân, doanh nghiệp, nhà nước vàngười tiêu dùng.

Thứ trưởng Lê Quốc Doanh cũng nói thêm rằng: Bộ NN&PTNTđã xác định rõ thị trường là cơ sở chính để cải thiện chất lượng, nhà nước vớivai trò hỗ trợ, đặc biệt là đảm bảo chất lượng giống cây trồng địa phương, phânbón, thức ăn chăn nuôi và vật tư nông nghiệp khác.