Ngành ô tô “tung cờ trắng”

Trong lúc chínhsách về thuế, phí đối với ô tô không kịp xây dựng để trình Quốc hội tại kỳ họpthứ 8 (đang diễn ra) thì những chuyển động bên ngoài được đẩy nhanh liên tục,càng bỏ xa ngành công nghiệp ôtô Việt Nam vốn dĩ non trẻ và lạc hậu: Trung Quốc tuyên bố lượng ôtô nguyên chiếc bán sang Việt Nam đang tăng trưởng ở mức cao nhất, Hyundai (HànQuốc) chọn Malaysia làm địa bàn chiến lược, Mazda (Nhật) hướng sang Thái Lan...

Nhập ồ ạt vì giá xe nội địa cao

Theo số liệu củaTổng cục Hải quan, trong 10 tháng đầu năm 2014, số lượng ô tô nguyên chiếc nhậpkhẩu đạt khoảng 51.000 chiếc, tổng trị giá 1,12 tỉ USD; tăng 76,1% về lượng và93% về giá so với cùng kỳ năm 2013.

Trong đó, thị trườngTrung Quốc có mức tăng trưởng ấn tượng với tổng lượng xe bán sang nước ta trong9 tháng đạt 8.388 chiếc, giá trị gần 328 triệu USD, tăng đến khoảng 200% so vớicùng kỳ năm ngoái. Ngoài Trung Quốc, Việt Nam còn là thị trường tiêu thụ củaHàn Quốc (11.635 chiếc, tương ứng hơn 197 triệu USD), Thái Lan (lũy kế 9 tháng8.660 xe, tổng trị giá đạt gần 146 triệu USD)...

“Nguyên nhân làdo quy định siết tải trọng vận chuyển hàng hóa khiến nhu cầu mua xe tải đáp ứngkhả năng chuyên chở tăng cao. Trong khi xe tải Trung Quốc lại có ưu thế giá rẻnên được các doanh nghiệp lựa chọn nhằm nhanh khấu hao, bớt tốn kém” - giám đốcmột doanh nghiệpvận tải ở Hải Phòng cho biết.

Ông Nguyễn VănThạc, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Nam Định, cũng nói xe tải nguồn gốc TrungQuốc chỉ bằng 2/3 so với một số xe từ quốc gia khác như Hàn Quốc, Nhật Bản,Thái Lan. “Với giá đó, tuy chất lượng thua kém nhưng doanh nghiệp vẫn lựa chọn đểphục vụ hoạt động kinh doanh. Còn xe tải của Việt Nam đến nay có rất ít sự lựachọn, giá cũng không rẻ. Đối với xe cá nhân, rõ ràng, giá sản phẩm sản xuất, lắpráp trong nước cao hơn các nước cùng khu vực khoảng 20%” - ông Thạc nhận xét.

Đi buôn thay vì sản xuất, lắp ráp

Điểm then chốt tạođộng lực cho ngành công nghiệp ô tô trong nước phát triển chính là dòng đầu tưtừ các tên tuổi lớn của nước ngoài. Tuy vậy, do vẫn loay hoay với việc địnhhình cơ chế, chính sách ổn định và hấp dẫn nên Việt Nam đã bị “mất điểm” trongmắt nhiều nhà đầu tư nước ngoài.

Gần đây nhất, Tậpđoàn Ô tô Mazda đã tuyên bố chọn Thái Lan làm cơ sở sản xuất quy mô lớn để cungcấp sản phẩm cho khu vực Đông Nam Á. Hyundai - thương hiệu ô tô lớn thứ tư thếgiới - cũng cho biết sẽ tập trung sản xuất tại Malaysia để chuyển xe nguyên chiếcsang các thị trường khác, trong đó có Việt Nam. Trước đó, đầu năm 2014, Nissan(Nhật Bản) mở rộng quy mô đầu tư tại Indonesia, Ford (Mỹ) hướng sang Thái Lanvà Philippines…

Trong khi đó, tạiViệt Nam, mặc dù “Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm2025, tầm nhìn đến năm 2035” đã được công bố; các quy định về thuế, phí chongành ô tô đã được Bộ Công Thương hoàn thành nhưng mới ở giai đoạn lấy ý kiến.

Ông Nguyễn MạnhQuân, Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng - Bộ Công Thương, cho biết dự thảo về chínhsách thuế, phí cho ngành ô tô sẽ đánh thuế tiêu thụ đặc biệt của các dòng xedung tích xi-lanh 1,5L trở xuống giảm 20%-25%, dung tích 1,6L-3,0L giữ nguyên,dung tích trên 3,0L tăng thuế thêm 10%.

“Chúng tôi đã gửidự thảo đi lấy ý kiến các bộ, ngành nhưng đến nay mới có Bộ Giao thông Vận tải choý kiến, trong đó có điểm đồng tình, có điểm không nên chúng tôi phải tập hợp vàxem xét lại. Riêng cơ quan quan trọng nhất là Bộ Tài chính thì đến nay vẫnchưa có ý kiến gì” - ông Quân phân trần.

Theo một nhà sảnxuất ô tô trong nước, việc chậm cải thiện chính sách sẽ khiến cơ hội phát triểnngành công nghiệp ô tô của Việt Nam khó khăn hơn khi thiếu sự đầu tư của các tậpđoàn nước ngoài.

Vấn đề chínhsách của Việt Nam đã được nói đi nói lại nhưng cải thiện không nhiều trong khicác nhà đầu tư đòi hỏi chính sách hoàn chỉnh, tạo được lòng tin lâu dài.

Việc họ rời bỏViệt Nam cộng với lộ trình giảm thuế theo thỏa thuận về Khu vực mậu dịch tự do ĐôngNam Á (AFTA) sẽ khiến làn sóng bỏ sản xuất chuyển sang đi buôn ô tô của cácdoanh nghiệp trong nước được cảnh báo từ 2 năm nay sẽ không còn là dự đoán màtrở thành sự thật.

Theo Phương Nhung

Người lao động