‘Đường chết’ ông chủ đắm đuối ôtô "made in VietNam"

Từ quyết tâm sản xuất xe Việt...

Sau nhiều lần gửitâm thư lên Thủ tướng kêu cứu về tình cảnh khốn đốn của mình, lần này, ông chủCông ty CP Ô tô Xuân Kiên (Vinaxuki) đã nản và chỉ biết kêu than.

Tổng giám đốcVinaxuki Bùi Ngọc Huyên một lần nữa khẳng định, công nghiệp ô tô Việt Nam đếnnay chủ yếu vẫn là lắp ráp, sản xuất rất ít.

Các DN chỉ chútrọng đầu tư vào lắp ráp và sản xuất các chi tiết thông thường như thùng xe tải,thùng xe khách, ghế ngồi, kính... không cần vốn lớn. Còn đâu, họ lắp ráp toànxe thương hiệu nước ngoài. Tiêu thụ mạnh và có lợi nhuận cao, cách làm này lạiđược sự ủng hộ của các nhà băng, được cơ quan thuế khen ngợi nên hưởng rất nhiềuưu đãi.

Để đầu tư sản xuất ô tô, cần có vốn, độingũ kỹ sư, đội ngũ quản lý và công nhân có kỹ năng... nhưng tất cả vẫn phụ thuộcvào chính sách, đặc biệt là chính sách tài chính, ngân hàng.

Giai đoạn từ2006 đến đầu năm 2009 là rõ. Khi ấy, ông Huyên nói rằng Vinaxuki chỉ nhập linhkiện về lắp ráp ô tô, sản xuất một số chủng loại thùng xe tải, không đòi hỏicông nghệ cao, thì lợi nhuận rất cao. Năm thấp nhất cũng lãi 90 tỷ đồng, nămcao nhất lãi tới 160 tỷ đồng. Đến 2009 đã thu hồi được toàn bộ vốn đầu tư giaiđoạn này.

Tuy nhiên, ôngquan điểm nếu muốn bắt kịp các nước trong khu vực thì không thể làm như vậy. Bởivề lâu dài, lắp ráp sẽ phụ thuộc vào nước ngoài. Đến năm 2018, nếu đạt tỷ lệ nộiđịa hóa trên 40%, xe không xuất khẩu được thì nguy cơ đóng cửa cao và ngànhcông nghiệp ô tô không có gì, ông Huyên nói.

Vì thế, nhờ cácchính sách ưu đãi, khuyến khích phát triển của Chính phủ như: Chương trình cơkhí trọng điểm, đầu tư công nghệ cao, phát triển công nghiệp hỗ trợ,...Vinaxuki tự tin đầu tư cho dự án lớn: Sản xuất ô tô, nâng cao tỷ lệ nội địahóa.

Hơn 600 tỷ đồngtừ vốn vay và lợi nhuận tích lũy được Vinaxuki rót vào luyện kim, đúc phôi, sảnxuất khuôn mẫu, cùng các thiết bị tự động cho dây chuyền dập, cắt plasma, cắtlaser, sơn tự động bằng robot...

Theo tính toán,dự án này hoàn thành và đi vào sản xuất, đến 2018, sản phẩm của Vinaxuki sẽ cócơ hội cạnh tranh ở các dòng xe tải nhỏ dưới 5 tấn, xe con thông thường dùngcho đi lại cá nhân và taxi, xe khách dưới 28 chỗ dùng cho giao thông công cộng.

Trên thực tế, dùchưa đầu tư xong, đến nay Vinaxuki đã tự sản xuất được thân vỏ xe con, satxi xetải, cabin xe tải...

...đến bán sắt vụn nuôi quân

Tuy nhiên, ôngHuyên cho hay Vinaxuki đầu tư nhiều mà không nhận được sự ưu đãi, hỗ trợ, nhưcác chính sách đã ban hành, dẫn đến khó khăn. Để sản xuất ô tô DN chỉ có thể bỏra 50-60% số vốn, còn lại phải vay ngân hàng. Tiền cho việc nghiên cứu phát triển,thuê chuyên gia lắp đặt, chế thử cũng chiếm từ 20- 30% tổng chi phí của dự án.Sau khi ra sản phẩm, phải thực hiện chiến lược marketing từ 1-5 năm mới bán đượchàng. Song các ngân hàng thương mại, trước năm 2012 chỉ cho vay chủ yếu vốn ngắnhạn một năm. Nếu không trả đúng hạn phạt 150%. Với DN tư nhân, được vay nhiềunhất là 50% tổng vốn dự án.

Một số chính sách ưu đãi, hỗ trợ công nghiệp ô tô đã được ban hành nhưng vẫn chưa thực sự đến tay được DN

Năm 2009,Vinaxuki vay được 220 tỷ đồng vốn kích cầu sản xuất từ Ngân hàng Ngoại thương(VCB), thời hạn 3 năm, lãi suất năm 2009 là 6%, năm 2010 là 15%, năm 2011 là17%. Khoản vay này dự kiến sẽ dùng 250 tỷ vốn vay dài hạn từ Ngân hàng Phát triểnViệt Nam (VDB) thay thế. Nhưng khi xin vay, VDB cho rằng dự án đã vay của Ngânhàng Ngoại thương, nên không cho vay, chỉ cho vay dự án mới. Hậu quả cuối năm2012, Vinaxuki nợ quá hạn VCB. Theo quy định, khi đã nợ quá hạn một ngân hàng,thì cũng không thể được vay ở ngân hàng khác.

Từ đó đến nay,Vinaxuki không thể vay được vốn ở đâu, dù chỉ là vốn lưu động. Tiếp đó, một dựán sản xuất linh kiện ô tô (nằm trong gói dự án đẩy mạnh sản xuất ô tô, nângcao tỷ lệ nội địa hóa) được Chính phủ đồng ý cho vay ưu đãi theo Chương trìnhcơ khí trọng điểm với số vốn 250 tỷ đồng từ VDB, đến nay cũng chưa nhận được đồngnào.

Thiếu vốn làmcho dự án của Vinaxuki bị đình trệ kéo dài và mất cơ hội. Năm 2012, Vinaxuki lỗ45 tỷ đồng và gặp rất nhiều khó khăn từ đó đến nay. Gần 3 năm nay để trả lươngcho người lao động, Vinaxuki đã phải nhặt nhạnh bán hơn 5.000 tấn sắt vụn, cùngmột số máy móc cũ. Số lao động của Vinaxuki trước đây hơn 1.000 người nay giảmxuống còn 300, trong đó có nhiều lao động tay nghề cao, được đào tạo rất tốnkém, buộc phải nghỉ vì không có việc làm.

Bây giờ muốn bánnhà máy cũng không có ai mua. Lý do các nhà đầu tư còn phải chờ các chính sáchưu đãi, hỗ trợ của Chính phủ Việt Nam; chờ quy mô thị trường ô tô Việt Namtăng; hoặc đã đầu tư sản xuất ở ASEAN, thấy không cần đầu tư, chỉ cần mang phụ tùngsang lắp ráp và nhập xe nguyên chiếc bán... - ông Huyên than thở.

Kết cục, từ đi đầutrong đẩy mạnh nội địa hóa nay Vinaxuki rơi vào thảm cảnh, trong khi các DN lắpráp ô tô lại sống khỏe.

Theo Trần Thủy

Vef